Patara erken dönem boyalı seramiği

Abstract

Hitit yazılı kaynaklarında anılan Lukka ülkeleri ve Lukka adamları hiç kuşkusuz Likya ülkesi ve halkıdır. 13.yy. Mısır Firavunu URamses dönemine ait Amama yazılı kaynaklarında Luku sözcüğüyle geçen budunun Likyalılar olması gerekir. Çünkü Mısır yazılı kaynakların Lukulaf ı Hititlerin müttefiğidir. Bu yüksek lisans çalışmamda amacım, incelediğim, Patara Nekropol kazılannda ele geçen protogeometrik konsantrik daireli seramiklerle, tarih sayfalarında 13.yy' dan beri var olan ama en erken seramikleri 7. yy ' dan erkene çıkmayan halkın, yaşadığı düşünülen karanlık dönemini bir parçada olsa aydınlatabilmektir. Malzeme 1990 yılların başında Tepecik Nekropolu nün kırmızı toprağı üzerinden gelen dip seramiğidir. Sağlam formlardan yoksun materyal, çoğunlukla konsantrik daire bezeğine sahip kırık parçalardan oluşur. Konsantrik daireli erken parçaların yanında kentin seramik sanatının tümünü anlayabilmek için 6 yy/a kadar bütün malzeme ele alınmıştır. Böylece stratigrafi problemine çözüm getirilmeye, diğer atölyelerle karşılaştırılarak, parçalarımız tarihlendirilmeye yerli ve ithal seramiğin ayırımına ve ilişkili olduğu atölyelerin tespitine, Patara mn seramik sanatındaki çizgisinin anlaşılmasına çalışılmıştır. Vurgulu omuz profili üzerinde şua motifli parça 7. yy sonu, 6.yy. başı Karia kaplanyla benzerdir. En yakın parelelini Rodos'ta bulur, bu örnekten az da olsa farklılık gösterir. Patara'da Rodos ithali bir amphoradan parçalar 6.yy. da mevcuttur. Daha erken dönem, Rodos'tan ithal seramiğe kentimizde rastlamamız mümkündür. Nek.21'de elegeçen oinochoe, İon açık zeminli, kuşaklı kapların Patara da 7.yy. yansımasıdır. Özensiz isçiliği ile yerel yapımdır. Silindir şeklindeki formu ile Patara krateri dönemin Attik, İon ve Karia kraterlerinden ayrılır. Frizsel anlamda bezemesi tekrarlanan bezeği ile İonia özelikleri gösterir. Formuyla ve bezemedeki farklılıkla Patara atölyesinin geç geometrik yerel üretimidir. Ayrıca 8. yy sonu 7. yy başına tarihlenen bir skyphos parçası ise Lefkandi örnekleri ile ilişkilidir. Bu dönemde Patara atölyesinin diğer kentlerle olan bağlantısını ortaya koyması bakımından da önemlidir. Erken dönem konsantrik daireler geç dönem olanlardan kolaylıkla ayırt edilir. Sayıca fazla ve çapla büyük, konsantrik daireli kulplu parça, protogeometriğin kadın gömütlerinde, kullanılan karından kulplu amphora örneğidir. Benzer hamur yapısının nekropolümüzde çok sayıda boyasız keramikte görülmesi yerel atölye üretimi olduğunun göstergesidir. Konsantrik dairelilerin birVI kısmının geç protogeometrik, geçiş, 9.yyın ilk yıllarına tarihlendirilmesine karşın seramik sanatında geç geometriğe kadar bir boşluk söz konusudur. Bu zamansal boşluk, örneğin olgun geometrik seramik parçalarının yokluğu Tepeciğin kazılması ile açıklığa kavuşacaktır.