Abstract:
Ülkemiz ve dünyada biber yetiştiriciliği yapılan tüm bölgelerde gerek örtü altı gerekse açık alanlarda üretimi sınırlandıran en önemli faktörlerin başında toprak kökenli patojen Phytophthora capsici'nin sebep olduğu kökboğazı yanıklık hastalığı gelmektedir. P. capsici bitkilerde kök, kök boğazı, gövde ve meyve çürüklüklerine yol açarak ciddi ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Bu tez çalışmasında ilk defa potasyum, bakır, mangan, çinko, amonyum ve üre içerikli fosfitli formulasyonlar geliştirilmiştir. Bu fosfitli ürünler 100 (0,45 g/L), 200 (0,9 g/L), 400 (1,8 g/L) ve 600 mL (2,7 g/L)/100 L su veya dekara dozlarda P. capsici'nin misel gelişimi ile kök ve kök boğazı çürüklük hastalığına etkileri açısından laboratuvar (in vitro) ve iklim odası saksı (in vivo) çalışmalarında denenmiştir. Laboratuvar denemelerinde fosfitlerin hepsi 400 ve 600 mL dozlarda P. capsici'nin misel gelişimi ve sporulasyonunu tamamen önlemişlerdir. Bakır, çinko ve amonyum fosfit en etkili preparatlar olmuştur. Bu fosfitler 200 mL hatta çinko fosfit patojenin misel gelişimini 100 mL dozda dahi oldukça yavaşlatmıştır. Saksı denemelerinde potasyum fosfit, mangan fosfit ve çinko fosfit 200, 400 ve 600 mL, bakır fosfit ve amonyum fosfit 400 mL ve üre fosfit ise 600 mL dozlarda P. capsici'ye % 80 üzerinde etkinlik göstermişlerdir. Bakır fosfit 200 ve 600 dozlarda üre fosfit ise 400 mL dozlarda % 75 oranında etkili bulunmuşlardır. Amonyum fosfit 200 mL dozda %68 ve üre fosfit 200 mL dozda % 55 oranında etkili olmuştur. Bu tez çalışmasının sonuçları farklı fosfit içerikli preparatların biberlerde P.capsici'ye karşı kullanılabilecek yeni etkili materyaller olma potansiyellerinin olduğunu göstermiştir. Bu çalışma ile potasyum dışında diğer fosfitli materyallerin biber ve diğer sebzelerde P. capsici başta olmak üzere diğer Oomycetes patojenlere bitkilerin fide döneminden başlayarak hem toprak hemde yeşil aksam uygulaması olarak kullanılabilme ihtimalinide ortaya çıkarmıştır.
