Abstract:
Ticari ve sosyal hayatta teknolojilerin gelişmesi ile birlikte gerçekleştirilen ödemeler ve para transfer işlemleri dijital ortamda hız kazanmaya başlamıştır. Gerçekleşen bu işlemler neticesinde dijital para kavramı aktif olarak kullanılmaya başlamıştır. Bu dijital paraların güvenli ve şifreli yapılar olan kriptografik yazılımlar ile birleşmesi sonucu 2009 yılında kripto para ortaya çıkmıştır. Bu paranın ilk ve öncüsü Bitcoin'dir. Kripto paralar, kripto varlık şeklinde de isimlendirilmektedir. Kripto varlıklar, dijital varlıkların alt koludur. Dijital varlık ise dijital şekilde saklanabilen materyaller olarak kabul edilmektedir. Kripto paralar, blokzincir teknolojisini kullanan, tamamı dijital ortamda meydana getirilen, merkezi bir otoriteye bağlı olmayan paralardır. Giderek artan popülerliği, değeri ve kullanım alanları neticesinde birçok kripto para meydana gelmiş ve kişilerin dikkatini çekmiştir. Böylelikle pek çok ülkede kurum veya kuruluşlar tarafından değerlendirmeye alınmış ve düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada, kripto varlık piyasalarının dünya finans sistemi içerisindeki yeri, ülkelerin ve işletmelerin bu yenilik karşısında izlediği politikalar, yaklaşımlar, düzenlemeler, vergilendirmeler ve muhasebeleştirmeler ele alınmıştır. Öte yandan kripto varlıkların Türkiye ekonomisi ve devlet kurumları üzerindeki yarattığı etkileri, geniş bir ülke araştırması yelpazesi ile birlikte değerlendirilemeye çalışılmıştır. Sistemsel olarak, ülkeler için en zor konuların ilki, kripto varlıkların nasıl vergilendirileceği ve hangi kalemde muhasebeleştirileceğidir. Bu yaklaşımlar hakkında birden fazla farklı dünya görüşü olması ve genel kabul görmüş bir standart olmaması nedeniyle bu belirsizlikleri düzenlemek çok zordur. Buradaki belirsizlikler beraberinde yasadışı faaliyetler gibi bir takım riskleri de beraberinde getirmektedir. Bu çalışmanın ortaya çıkış noktası, Türkiye ekonomisi ile ilgili kişilerin, işletmelerin, borsaların ve kurumların kripto varlık piyasalarına gösterdiği yoğun ilgiden kaynaklanmaktadır. Bu büyük ilgi, gerek ticari faaliyetler alanında gerçekleştirilmesi planlanan alışveriş odaklı ödeme yaklaşımlarından, gerekse kişilerin kolay yönden para kazanma istek ve arzularından kaynaklanmaktadır. Bu ticari faaliyetlere ise ulusal ve uluslararası kripto değişim platformları aracılığı ile katılım sağlanmaktadır.
