Muğla körfezlerinin yumuşak zemin makrobentlik Mollusca ve Crustacea türlerinin dağılımı

Abstract

Gerçekleştirilen bu yüksek lisans tez çalışması kapsamında kullanılan örnekler ve çevresel parametre verileri, Muğla ilinin 5 ana körfezini (Fethiye Körfezi, Marmaris Körfezi, Hisarönü Körfezi, Gökova Körfezi ve Güllük Körfezi) kapsamaktadır. Bununla birlikte, kullanılan çevresel parametreler 2003 ve 2004 yılı yaz mevsiminde (Haziran ve Ağustos) YDABAG – 102Y058 numaralı TÜBİTAK projesi kapsamında elde edilmiştir. Bentik örneklemeler ise, yine bu proje çalışması sırasında, ancak proje kapsamı haricinde alınmıştır. Muğla ili, turizm aktiviteleri, ikincil konut yerleşimi ve balık yetiştiriciliği aktiviteleri için, Türkiye'de önemli bir bölgedir. Bu aktiviteler göz önünde bulundurulduğunda, sucul ortam üzerinde oluşan insan kaynaklı stres faktörlerinin izlenebilmesi ve denizel ortamın var olan ekolojik durumunun belirlenebilmesi için, makrobentik omurgasızlar biyolojik araç olarak kullanılmaktadırlar. Bunlara bağlı olarak, Muğla körfezlerindeki makrobentik omurgasız türlerinin belirlenmesi ve bölgede örnekleme yıllarında faaliyet gösteren deniz balığı yetiştiriciliği aktivitelerinin bu canlılar üzerindeki etkilerinin incelenmesi önem taşımaktadır. Yapılan bentik örneklemeler kapsamında, toplamda 217 Mollusca ve Crustacea türüne ait 1008 birey tayin edilmiştir. Crustacea alt-şubesi 143 tür (5 takım) ve Mollusca şubesi 74 tür (4 sınıf) ile temsil edilmiştir. Çalışma alanında Soyer indeksine göre kalıcı tür bulunmamıştır. Bunun yanında Apseudopsis latreillii, Nucula nitidosa türleri yaygın türler olarak bulunmuştur. En fazla tür sayısı ve bolluk Güllük Körfezi'nde, en yüksek ortalama biyokütle ise Fethiye Körfezi'ndedir. Bunun yanında, Gökova Körfezi, en az tür sayısı ve bolluk değerleri sergilemiştir. Güllük Körfezi'nde ise en düşük ortalama biyokütle bulunmuştur. Gerçekleştirilen bu tez çalışmasından elde edilen sonuçlarda, çalışma sahasındaki makrobentik omurgasız türlerinin farklı körfez ve derinliklerdeki tür kompozisyonları ve çevresel parametreler ile ilişkileri ortaya çıkarılmıştır. Bununla birlikte, çalışma örneklemelerinin yapıldığı yıllarda, örnekleme alanlarında konumlanan balık çiftlikleri faaliyetlerinin, makrobentik omurgasızlar üzerindeki etkileri de ortaya konulmuştur. Akuakültür faaliyetlerinin çalışma sahası üzerideki etkileri, Polychaeta türlerinin (kirlilik indikatörleri) tez kapsamında değerlendirilmemesi sonucu iyimser çıkmıştır. Çok kirli bölgeler olmasa da kirlenmeye başlayan ve orta kirli bölgeler tespit edilmiştir. Bahsi geçen balık çiftlikleri, özellikle turizm sektörü ve akuakültür sektörü arasında çıkan anlaşmazlıklar sonucu, 2006 yılında kıyıdan uzaklaştırılmıştır ve daha açık sulara taşınmıştır. Bu çalışma ile birlikte, balık çiftliklerinin bentik ortam üzerindeki etkilerinin günümüz ile kıyaslanması olanağı da sağlanmıştır.