Abstract:
Son yıllarda Renin anjiotensin sisteminin sadece dolaşım sistemi ile ilgili olmadığı başta kemik doku gibi diğer bazı dokular üzerinde de etkili olduğu ortaya koyulmuştur. Özellikle hücre kültürü çalışmalarında kemik dokuda Ang II Tip 1 reseptörlerinin eksprese oldukları bilinmektedir. Çalışmamızda Ang II tip 1 reseptör blokeri olarak Losartan'ın ovrektomize ratların femurları üzerinde meydana getirdiği biyomekaniksel ve histomorfolojik değişiklikler ortaya koyulması amaçlanmıştır.Çalışmamızda 120 adet Wistar cinsi yetişkin dişi rat kullanılmıştır. Deney hayvanları her bir grupta 15 adet olmak üzere 8 gruba ayrılmıştır. İlk 5 grup tedavi grubu olarak planlanmıştır. Bu gruplar kontrol (KONT), sham (SHAM), Losartan tedavi (KONT+LOS), overektomi (OVX) ve overektomi tedavi grubudur (OVX+LOS). Son 3 grupta ise Losartan'ın osteoporoz oluşum sürecine etkisi araştırılmıştır ve bu gruplar ise 12 haftalık overektomi grubu (OVX-1), 12 haftalık Losartan tedavi (KONT-1-LOS) ve 12 haftalık overektomi tedavi grubudur (OVX-1-LOS).Çalışmamızda AT1 reseptör blokeri olarak Losartan kullanılmıştır ve 5 g/kg/gün gavaj yoluyla deneklere verilmiştir. Bütün gruplardan elde edilen femurların kemik mineral yoğunluğu ölçümleri DEXA cihazı ile yapılmıştır ve daha sonra biyomekanik testler ve histomorfometrik analizler için kullanılmıştır. Losartan tedavisi sonrası OVX-LOS grubunun KMY değeri kontrol grubu seviyesine gelmiştir. Çekme testi sonuçlarına göre ise OVX-LOS grubunun tensile strength değerinin arttığı ve tensile strain değerlerinin ise OVX grubuna göre azaldığı görülmüştür. Eğme testlerinde ise OVX-LOS grubunun flexural strength ve flexural modulüs değerleri OVX grubuna göre artmıştır. Histomorfometrik ölçümlere göre ise OVX grubuna ait femurların alveolar alanlarının yüzde oranlarının arttığı öte yandan OVX-LOS grubunda yapılan ölçümlerde bu alanların oranları OVX grubuna göre daha yüksek oranda çıktığı görülmüştür.Öte yandan OVX-1-LOS ile OVX-1 gruplarının KMY ve yüzde alveolar alan değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklar bulunamamıştır. Bu gruplarda yapılan eğme deneylerinde fleksural strength ve fleksural modülüs, çekme deneylerinde tensile strength, stifness, young modülüs ve EAC değerleri OVX-1 grubunda KONT grubundan istatistiksel olarak daha düşük görülmesine rağmen OVX-1-LOS grubunun bu değerleri OVX-1 grubundan istatistiksel olarak daha yüksektir.Sonuç olarak Losartan overektomi yapılmış ratların biyomekanik karakterlerini geliştirmekle birlikte, kemik kütlesini artırmış ve trabeküler bağlantıları daha kuvvetli hale getirerek osteoporozun femur üzerindeki ağır etkilerini ortadan kaldırmıştır. Bu sonuçlar ışığında gelecekte AT1 reseptör blokerlerinin osteoporoz tedavisinde etkin bir tedavi yöntemi olarak kullanılabileceğini düşünüyoruz
