Kadınların doğum sonrası fonksiyonel durumları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Abstract

Doğum sonrası dönemdeki fonksiyonel durum, annenin bebeğinin bakım sorumluluğunu, kendi öz bakımını, ev işlerini, sosyal, toplumsal ve mesleki aktivitelerini üstlenmeye hazır olmasıdır. Kadınların doğum öncesi fonksiyonel durumlarına geri dönüşleri, fizyolojik iyileşmeden daha uzun zaman alır. Annelik rolüne adaptasyon dinamik, kişiye odaklı ve gelişimsel bir süreçtir.Bu araştırmanın amacı doğum yapan kadınların doğumdan sonra fonksiyonel durumlarını ve etkileyen faktörleri belirlemektir. Tanımlayıcı ve analitik nitelikte olan araştırmanın örneklem grubunu, miyadında vajinal veya sezeryanla doğum yapan, doğum sonrası altıncı haftada bulunan, araştırmaya katılmayı kabul eden, Antalya il merkezindeki 15 (n=100) ve 18 no'lu (n=100) sağlık ocaklarına kayıtlı toplam 200 kadın oluşturmuştur. Araştırmanın verileri 01 Eylül 2008-30 Eylül 2009 tarihleri arasında toplanmıştır. Veriler ev ziyaretleri yoluyla yüz yüze görüşüme yöntemi ile elde edilmiştir. Verilerin toplanmasında soru formu ve Doğum Sonrası Fonksiyonel Durum Envanteri (DSFDE) kullanılmıştır. Araştırmada veriler üç aşamada toplanmıştır. Birinci aşamada; doğum sonrası 6. haftada olan kadınlara sosyo-demografik verileri içeren soru formu ve DSFDE beraber uygulanmış, ikinci ve üçüncü aşamada; aynı kadınlarla doğum sonrası 3. ve 6. ayda tekrar görüşülerek DSFDE uygulanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 16.0 istatistik paket programı kullanılmıştır. Veriler, sayı, yüzde, İki Ortalama Arasındaki Farkın Önemlilik Testi, Mann-Whitney U Testi, Kruskal-Wallis ve Tek Yönlü Varyans Analizleri yapılarak değerlendirilmiştir.Doğum Sonrası Fonksiyonel Durum Envanteri cronbach alfa toplam değeri 0.92 olarak belirlenmiştir. Kadınların sosyo-demografik özellikleri ile DSFDE puan ortalamaları arasında 6. haftada, 3. ayda ve 6. ayda yaş, eğitim durumu, doğum şekli, çocuk sayısı, bebek isteme durumu, bebek bakımında ve ev işlerinde yardım alma durumunda istatiksel olarak anlamlı fark olduğu saptanmıştır. Kadınların doğum sonrası 6. hafta, 3. ay ve 6. ayda sosyal güvence ve gelir durumları ile DSFDE puan ortalamaları arasında fark olmadığı belirlenmiştir. Doğum sonrası 6. hafta, 3. ay ve 6. ayda toplam DSFDE puanları ile DSFDE puan ortalamaları arasında ev içi faaliyetlerinde, sosyal ve toplumsal faaliyetlerde, bebek bakım sorumluluklarında, öz bakım sorumluluklarında ve toplam DSFDE'nde anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır. Doğum sonrası içinde bulunulan süre arttıkça DSFDE puan ortalamalarının da arttığı bulunmuştur. Doğum sonrası fonksiyonel durumun ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi, kadınlara doğumdan sonra bütüncül bir yaklaşımla hemşirelik bakımı verilmesine ve bu döneme daha kolay adapte olmalarına olanak sağlayacaktır.