Özet:
Alzheimer hastalığı bilişsel fonksiyonlarda ve davranışlarda ilerleyici bozukluk ile karakterize edilen yaygın bir demans türüdür. Çalışmamızda antioksidan ve anti-inflammatuar özellikleri olan rosmarinik asidin Alzheimer hastalığında oluşan komplikasyonlara etkisi öğrenme parametreleri, histolojik ve biyokimyasal analizler yardımıyla araştırılmıştır. Deneysel Alzheimer modeli, ovaryektomi yapılmış dişi sıçanlara uzun süreli D-galaktoz uygulamasıyla oksidatif stresin ve östrojen azalmasının sinerjik çalışması sağlanarak kurulmuştur.Çalışmamızda 100 adet 2 aylık Wistar dişi sıçan, her grupta 20 hayvan olacak şekilde rastgele bölünerek kontrol(K), sham(Sh), ovaryektomi+galaktoz(OD), ovaryektomi+Rosmarinik(R) ve ovaryektomi+galaktoz+rosmarinik(ODR) grupları oluşturulmuştur. Altmış günlük deney süresi boyunca OD ve ODR gruplarına ovaryektomi ardından enjeksiyon yoluyla 80 mg/kg/gün D-galaktoz, ODR ve R gruplarına gavaj yoluyla 50 mg/kg/gün rosmarinik asit verilmiştir. Deney süresinin sonunda Y labirent ve lokomotor aktivite testleri uygulandıktan sonra, sıçanların beyin dokuları çıkarılarak lipit peroksidasyon için TBARS, PGE2 düzeylerini değerlendirmek için ELİSA testleri yapılmıştır.Alzheimer grubunda TBARS değerlerinin K, S, ODR ve R gruplarına göre anlamlı düzeyde arttığı ve ODR grubunda RA'nın lipid peroksidasyonu azaltarak bilişsel fonksiyonlarda düzelme sağladığı görülmüştür. Ayrıca, inflamasyonun göstergesi olan PGE2 düzeyinin OD grubunda anlamlı şekilde arttığı, tedavi uygulanan ODR grubunda ise bu artışın önlendiği izlenmiştir. Histolojik incelemeler sonucu OD grubundan alınan hücrelerde yapısal bozukluklar gözlenirken, immunboyamalar ile hipokampusta Aß birikimleri saptanmıştır.Tedavi uygulanan ODR grubunda hücre yapılarının normale döndüğü ve Aß birikimlerinin azaldığı tespit edilmiştir.Sonuç olarak çalışmamızda, AH grubunda lipid peroksidasyonun, inflamasyonun ve hafıza bozukluğunun arttığı, rosmarinik asitin bu parametrelerde düzelme sağladığı saptanırken, kurulan AH modelinin hastalıkla ilgili başka çalışmalarda kullanılabileceği ortaya konmuştur.
