Takım üyelerinin bilişsel stillerinin takım performansı üzerindeki etkileri: konaklama işletmelerinde bir araştırma

Abstract

Tez çalışmasının amacı, takım üyelerinin bilişsel stilleri, takım çalışması bilgi, beceri ve yetenekleri ile takım performansı arasındaki ilişkileri irdelemektir. Tez çalışması kapsamında gerçekleştirilen yazın taraması ile bilişsel psikoloji, bilişsel stiller, organizasyonlarda bilişsel psikoloji, takım kavramı, takım performansı, takım çalışması bilgi, beceri ve yetenekleri incelenmiş ve bilişsel stil, takım performansı ve takım çalışması bilgi, beceri ve yetenekleri arasındaki ilişkiler sorgulanmıştır.Bu ilişkilerin sorgulanmasında kullanılan veriler araştırmacı tarafından hazırlanan bir soru formu aracılığı ile Antalya ve İstanbul illerinde faaliyet gösteren 17 beş yıldızlı zincir otel işletmesinde görev yapan 197 önbüro personelinden toplanmıştır. Soru formunda üç farklı ölçek ve demografik sorular yer almıştır. Zihinsel Benlik Yönetimi kuramına dayanan Bilişsel Stil Ölçeği ile birlikte Takım Çalışması Bilgi, Beceri ve Yetenekleri Ölçeği ve Takım Performansı ölçeği görgül olarak uygulanmıştır. Soru formundan elde edilen verilerin istatistik analizinde paket programlarından SPSS 14.0 (Statistical Package of Social Sciences) ve yapısal denklem modellemede LISREL VIII kullanılmıştır. Verilerin öngörülen modele uyumu, yapısal denklem modelleme kullanılarak değerlendirilmiştir Öncelikli olarak ölçeklerin güvenilirlik ve geçerlilik analizleri yapılmıştır. Ölçekler doğrulayıcı faktör analizine tabi tutulmuştur. Örneklem ve ölçekler çeşitli güvenilirlik ve geçerlilik ölçütleri sonucunda anlamlı psikometrik özellikler göstermiştir. Takımlar arasındaki farklılıkların ortaya konulabilmesi için parametrik olmayan testlerden Friedman Testi kullanılmıştır. Bu test sonucunda takımlar arasında farklılıklar olmadığı tespit edilmiştir. Bunun sonucunda genel modellemeye gidilerek takım üyelerinin bilişsel stilleri, takım çalışması bilgi, beceri ve yetenekleri ve takım performansı arasındaki ilişkiler yapısal denklem modelleme aracılığı ile sınanmış ve anlamlı sonuçlara ulaşılmıştır. Demografik özellikler ile bilişsel stiller arasındaki ilişkilerin ortaya konması amacıyla yapılan testlerde anlamlı farklılıklar tespit edilememiştir.Takım üyelerinin bilişsel stil profillerini göstermek için kümeleme analizi kullanılmıştır. Bu analiz sonucunda önbüro çalışanları üç grupta toplanmış ve bu üç grup araştırmacı tarafından yüksek profilli bilişel stil kümesi, orta profilli bilişsel stil kümesi ve düşük profilli bilişsel stil kümesi olarak adlandırılmıştır. Yüksek profilli bilişsel stil kümesinde yer alanlar global stil hariç tüm bilişsel stillerde en yüksek ortalama değerlere sahiptirler. Bu kümenin aksine düşük profilli bilişsel stil kümesinde yer alanlar ise global stil hariç tüm bilişsel stillerde en düşük ortalama değerlere sahiptirler. Orta profilli bilişsel stil kümesinde olanlar ise tüm stillerde orta düzeyde değerlere sahiptir. Kümeleme analizi ile belirlenen bu üç grup takım performansı ve takım çalışması bilgi, beceri ve yetenek farklılıklarını belirlemek amacıyla analizlere tabi tutulmuştur. Sonuçlar örgütsel açıdan tartışılmış ve ileriki çalışmalara önerilerde bulunulmuştur.