Ortaöğretim kurumlarında görevli yönetici ve öğretmenlerin denetimin fonksiyonlarına ilişkin algı ve beklenti düzeyleri

Abstract

Bu çalışmada, ortaöğretim kurumlarında görevli yönetici ve öğretmenlerin, bakanlık denetmenlerince yapılan denetimin fonksiyonlarını yerine getirme düzeylerine ilişkin algı ve beklentileri belirlenmeye çalışılmıştır.Çalışmada tarama modeli kullanılmıştır. Bu araştırmanın çalışma evreni, 2007-2008 eğitim-öğretim yılında Antalya merkez ilçe sınırları içinde bulunan Genel Lise, Anadolu Lisesi ve Meslek lisesinden oluşan toplam 37 tane ortaöğretim kurumunda çalışmakta olan 137 yönetici ve 2029 öğretmenden oluşmaktadır. Çalışmada 81 ortaöğretim yöneticisi ve 364 ortaöğretim öğretmenine uygulanan anketler değerlendirmeye alınmıştır. Veri toplama aracı olarak denetimin fonksiyonlarını tespit etmek için araştırmacı tarafından oluşturulan denetime ilişkin yargı maddelerinin yer aldığı denetimin fonksiyonları envanteri (DFE) adlı soru formu kullanılmıştır. Geliştirilen soru formu Geliştirme, Değerlendirme ve Liderlik boyutlarından oluşmaktadır. Veri toplama aracının algılar verileri için güvenirlik katsayısı (Cronbach's Alpha) r = 0,96; beklenti verileri için r = 0,98 bulunmuştur. Açıklayıcı faktör analizi yapıldıktan sonra modelin güvenilirliğini teyit etmek için Lisrel 8.54 istatistik programından yaralanılarak doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda uyum indekslerinin sonuçları modelin iyi uyum verdiğini doğrulamıştır.Bu araştırmada, ölçme aracı olarak Likert tipi beşli derecelendirme ölçeği (5: Her zaman, 4: Çoğunlukla, 3: Ara sıra, 2: Nadiren, 1: Hiçbir zaman) kullanılmıştır. Anlamlılık testlerinde p?0.05 anlamlılık düzeyi esas alınmıştır. Alt problemlere ilişkin verilerin çözümlenmesinde SPSS-12 istatistik programından yararlanılmıştır; aritmetik ortalama, standart sapma, yüzde, parametrik testlerden ilişkisiz örneklemler için t-testi, ilişkili örneklemler için t-testi, ilişkisiz örneklemler için tek faktörlü varyans analizi testleri kullanılmıştır.Araştırmanın sonucunda, ortaöğretim kurumlarında görevli yöneticiler denetimin Değerlendirme ( =3,05) fonksiyonunun gerçekleşmesini en yüksek düzeyde algılarken, Liderlik ( =2,96) fonksiyonunu daha düşük düzeyde, Geliştirme ( =2,33) fonksiyonunun gerçekleşmesini ise en düşük düzeyde algılamaktadırlar. Öğretmenler denetimin Liderlik ( =2,76) fonksiyonunun gerçekleşmesini en yüksek düzeyde algılarken, değerlendirme ( =2,73) fonksiyonunu daha düşük düzeyde, Geliştirme ( =2,11) fonksiyonunun gerçekleşmesini ise en düşük düzeyde algılamaktadırlar. Denetimin fonksiyonlarına ilişkin tüm boyutlarda yapılan değerlendirmede ortaöğretim kurumlarında görevli yöneticilerin denetimin fonksiyonlarını öğretmenlere oranla daha yüksek düzeyde gerçekleştiğini düşündükleri görülmüştür. Yöneticilerin algılamalarında cinsiyetlerine, branşlarına, geçirdikleri denetim sayılarına, kıdemlerine ve çalıştıkları okul türü değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Öğretmenlerin cinsiyetlerine ilişkin Geliştirme ve Liderlik boyutlarında anlamlı bir farklılık bulunurken, diğer tüm değişkenlerinde anlamlı bir farklılık görülmemiştir.Ortaöğretim kurumlarında görevli yöneticilerin denetimin Geliştirme ( =4,11), Değerlendirme ( =4,19) ve Liderlik ( =4,18) boyutlarının denetimin fonksiyonlarını gerçekleştirmesi konusundaki beklentileri yüksek düzeydedir. Öğretmenlerin denetimin Geliştirme ( =4,14), Değerlendirme ( =4,13) ve Liderlik ( =4,17) boyutlarının denetimin fonksiyonlarını yerine getirmesi konusunda beklentileri yüksek düzeydedir. Yöneticilerin ve öğretmenlerin denetimin fonksiyonlarına ilişkin beklenti düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Yöneticilerin cinsiyetlerine, branşlarına, geçirdikleri denetim sayılarına, kıdemlerine ve çalıştıkları okul türü değişkenlerine göre beklentilerinde anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlere oranla denetimin fonksiyonları konusunda daha yüksek beklentiye sahip oldukları bulunmuştur. 6-10 yıl ile 21 yıl ve üstü kıdemdeki öğretmenlerle, 11-15 yıl ile 21 yıl ve üstü kıdemdeki öğretmenler arasında beklentileri bakımından anlamlı bir farklılık bulunmuştur.Yöneticilerin, cinsiyet ve okul türü, öğretmenlerinde cinsiyet, branş ve okul türü değişkenlerine göre algılamaları ve beklentileri arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur.