Konaklama işletmelerinde nakit yönetimi etkinliğinin incelenmesi

Abstract

Bugünün işletmecilik anlayışı çerçevesinde başarılı işletme kavramından söz edilecek olursa; işletmenin kârlı olmasının yanında hatta ötesinde mevcut kaynaklarının en iyi şekilde değerlendirerek piyasa değerini maksimize eden işletme kavramı ortaya çıkmaktadır. Bir işletmenin mevcut kaynaklarını en iyi şekilde değerlendirebilme yollarının en önemlilerinden biri ise; etkin bir nakit yönetimi yürütebilmesi ile doğru orantılı olacaktır. Nakit yönetimi son otuz yıldır gelişme gösteren bir kavram olmasına rağmen; faiz oranlarının değişkenlik gösterdiği; işletmeler arası işlemlerin çok büyük boyutlara ulaştığı; işletmelerin çok uluslu işletme ve global işletme olarak dünya çapına yayıldığı; iletişim teknolojisinin hızla geliştiği günümüzde daha da karmaşık bir hal almaktadır.İşletmeler nakit yönetimi konusundaki becerileri ile değerlendirildiğinde büyük işletmelerin kendilerine has yöntemler geliştirebildikleri; küçük işletmelerin ise nakit yönetimi konusuna hâkim personel bulmakta dahi zorlandıkları gözlemlenmektedir. Çok uluslu ve global işletmelerin finansal işlem yapısının karmaşıklığı dolayısıyla tüm dünya boyutunda ürün / hizmet üretimi için finansman temini; artı değer olarak kalan nakdin finansal piyasalardaki kullanılmama sonucunda satın alma gücünün yıpranmasını önlemek amacıyla değerlendirilmesi de dahil olmak üzere artık bugünün en önemli işletme sorunlarından biri haline gelmiştir.Ülkemizde faaliyet göstermekte olan konaklama işletmelerinin büyük bir kısmı KOBİ kapsamında yer almaktadır. Dolayısıyla konaklama işletmeleri nakit yönetimi konusunda hem KOBİ'lerin karşılaştıkları sorunlarla hem de sektörün getirmiş olduğu özellikler neticesinde ortaya çıkan sorunlarla karşı karşıya kalmakta ve etkin bir nakit yönetimi politikası sergileyememektedirler. Bu durum beraberinde çeşitli büyüklüklerde finansman sorununu getirirken konaklama işletmelerinin önemli bir kısmında ayrı bir finans departmanı bulunmaması nedeniyle yaşanan sorunlar süre ve miktar açısından da büyüyebilmektedir. Buradaki en büyük faktör; ayrı bir finans departmanı bulunmayan konaklama işletmelerinde finansal kararların muhasebe departmanı ya da üst düzey yöneticiler tarafından alınmasıdır. Nakit yönetiminde etkinliğin sağlanması hedeflendiğinde yapılacak ilk işlerden birisi konusuna hâkim nitelikli bir finans personelinin işletmenin nakit ihtiyacı veya fazlasını belirlemesi ve bu doğrultuda nakit yönetim stratejileri geliştirerek mevcut nakdin atıl duruma düşmesini engellemesinin sağlanmasıdır. Ancak konaklama işletmelerinde nakit yönetimi politikaları, bu niteliklere sahip personel yerine konu hakkında yeterli bilgi düzeyine sahip olmayan muhasebe personeli ya da birçok işi aynı anda yapmak zorunda olan üst düzey yöneticiler tarafından oluşturuldukları için yıl içerisinde pek çok kez gözden geçirilmeleri; onarılmaları veya değiştirilmeleri gerekmektedir.Bazı konaklama işletmelerinde sezonluk dalgalanmalar yaşanmaktadır. Nakit yönetiminde etkinliğe sahip olunamaması dalgalanmalar karşısında oluşabilecek nakit açığının önceden tespitini engellemekle birlikte nakit fazlasının oluşması durumunda nakdin nerede ve nasıl değerlendirileceği de doğru bir şekilde belirlenememektedir. Konaklama işletmelerinin sezonluk dalgalanmalar karşısında sıkıntıya düşmeden faaliyetlerine devam edebilmeleri, yoğun sezonlarında elde ettiği nakdini zamanında en iyi şekilde değerlendirecek ve yıl boyunca etkinliğini yitirmeyecek bir nakit yönetimine bağlıdır.Yapılan bu çalışmanın amacı; konaklama işletmelerinin nakit yönetimi konusunda yaşadıkları zorlukları ve yaptıkları hataları belirleyerek; bu hataların yok edilmesi ve yaşanan zorlukların aşılması adına çözüm önerileri üreterek etkin bir nakit yönetimi oluşturabilmelerini sağlamaktır. Çalışmada konaklama işletmelerinin nakit yönetimi konusuna bakış açılarının değerlendirilmesinin yapıldığı bir anket çalışması ve Antalya'da faaliyet göstermekte olan 5 yıldızlı bir konaklama işletmesinin bir yıllık nakit yönetimi uygulamalarının yer aldığı örnek uygulaması yer almaktadır.Çalışmanın birinci bölümünde nakit yönetimi ile ilgili temel konular açıklanmaktadır.Çalışmanın ikinci bölümünde konaklama işletmelerinde nakit yönetiminin kapsamı ve nakit yönetim stratejileri anlatılmaktadır.Çalışmanın üçüncü ve son bölümünde ise ilk olarak yapılan anket çalışması daha sonra da örnek olarak incelenen konaklama işletmesinin nakit yönetim stratejileri yer almaktadır.