Farklı yüzey şartlandırma işlemleri uygulanmış fiberle güçlendirilmiş kompozit post ve kök kanal dentini arasındaki bağlanma dayanımının itme bağlanma dayanımı testi ile değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı farklı yüzey şartlandırma işlemleri uygulanmış fiberle güçlendirilmiş kompozit post ve farklı kök kanal solüsyonlarının lazer aktivasyonu ile beraber kullanımının, post-dentin bağlanma dayanımına olan etkisinin araştırılmasıdır. Yöntem: 200 adet daimi tek köklü premolar diş çalışma için seçildi. Dişler su soğutması altında mine sement sınırından elmas separe ile kesildi. Tüm dişlerde çalışma boyu apikal foramenden 1mm kısa olacak şekilde belirlenip kanal preparasyonu döner NiTi eğe sistemi ile yapıldı. Kanal içi post preparasyonu öncesi yerleştirilecek olan postlar farklı yüzey pürüzlendirme işlemlerine göre; (Al2O3 ile kumlama, hidroflorik asit ile asitleme, Er, Cr:YSGG lazer (1,5 W, 20 Hz, 20 saniye), Nd:YAG lazer (100 mj, 1W, 20 sn) ve işlem yapılmamış yüzey olmak üzere 5 gruba ayrıldı. Yüzey işlemleri tamamlanmış ve gruplara ayrılmış fiber postlar; kanal içi post preparasyonu sonrasında kullanılacak kanal içi irrigasyon çeşidine göre; %2'lik NaOCl, %17'lik EDTA ve %17'lik EDTA+LAI aktivasyonu (25 mJ, 20 Hz 0,50 W) (320-mm radial firing tip RFT3, 5mL, 60 sn) olmak üzere 3 gruba ayrıldı. Kanal post boşluğu açılan dişler içerisine lentilo ile rezin siman gönderildi ve hazırlanmış fiber postlar kanal içerisine parmak basıncı ile yerleştirildi. Üretici firmanın talimatlarına göre siman polimerize edildi. Örnekler itme dayanımı testi öncesi 5-55 oC de 5000 siklus termal döngüye tabi tutuldu. Örneklerden, üniversal kesme cihazında ve su soğutması altında elmas disk kullanılarak her bir kökün koronal, orta ve apikal 1/3'lük kısımlarından 1 mm kalınlığında 3 adet horizontal kesit elde edildi. İtme bağlanma dayanımı testi için, universal test cihazında apiko-koronal yönde, 1 mm çapında paslanmaz çelik silindirik uç kullanılarak kanal dolgusunun dentine bağlantısında başarısızlık oluşana kadar 1 mm/dk. hızla kuvvet uygulandı. Bu kuvvet Newton olarak kaydedildi ve bağlanma dayanımını değerleri megapaskala (MPa) dönüştürüldü. Kırılma tiplerine stereomikroskopta ×32 büyütmede bakıldı ve kök kanal dentininden koronal orta ve apikal olmak üzere üç bölgeden, farklı yüzey işlemleri uygulanmış fiber post yüzeylerinden rastgele örnekler seçilerek Tarama Elektron Mikroskobu (SEM) analizleri yapıldı. Elde edilen değerlerin istatistiksel analizi ANOVA, TUKEY, Tamhane T2, welch testi, F testleri ile yapıldı. Bulgular: İtme bağlanma dayanımı değerleri sonuçlarına göre en yüksek bağlanma dayanımı değerleri diş EDTA (apikal)-fiber post Er,Cr:YSGG lazer grubunda (9,53 ± 2,75) MPa, en düşük bağlanma dayanımı değeri ise diş NaOCl (orta) - fiber post kumlama grubunda (3,99 ± 0,78) MPa görülmüştür. Lazer irrigasyon gruplarında kökün bütün bölgelerinde dentin tübül ağızlarının tamamen açıldığı gözlendi. Fiber post yüzey işlemlerinden Er,Cr, YSGG lazer gruplarında pürüzlü alanlar SEM görüntülerinde izlendi. Pürüzlü alanların varlığı ile oluşan mikroretantif alanlar itme bağlanma dayanımı değerlerinin yüksek olmasını sağlamıştır. Sonuç: Çalışmamızın sonuçlarına göre fiber post yüzey işlemlerinin kanal içi farklı irrigasyon teknikleri ile beraber kullanılmasının; fiber post – rezin siman - kök dentini aralarındaki bağlanma dayanımını iyileştirdiği görülmüştür.