Fen bilimleri öğretmen adaylarının temel astronomi konularındaki bilgi ve tutum düzeylerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Fen Bilimleri öğretmen adaylarının temel astronomi konularına yönelik bilgi düzeylerinin ve astronomiye yönelik tutumlarının ne düzeyde olduğunu belirlemek, çeşitli demografik değişkenler (cinsiyet, yaş aralıkları, bölümlerini tercih sıraları, sınıf düzeyleri, mezun oldukları lise türleri, aile yerleşim yerleri, anne-baba öğrenim durumları, ailelerinin aylık gelir düzeyleri, astronomi konulu bir etkinliğe katılma durumları ve astronomiye yönelik bilgiyi takip ettikleri araçlar) ve öğrenim gördükleri üniversiteler açısından farklılık gösterip göstermediğini incelemektir. Ayrıca Fen Bilimleri öğretmen adaylarının astronomiye yönelik tutumları ile temel astronomi konularına yönelik bilgi düzeyleri arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığını belirlemektir. Yöntem olarak ilişkisel tarama modeli ve nedensel araştırma modeli kullanılan bu çalışmanın evrenini, 2017-2019 eğitim-öğretim yılları arasında öğrenim gören dört farklı üniversitenin (Akdeniz Üniversitesi, Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi, Gazi Üniversitesi ve Kilis 7 Aralık Üniversitesi) Eğitim Fakültesi Fen Bilimleri Öğretmenliği programı öğrencileri oluşturmaktadır. Çalışma örneklemini ise seçilen üniversitelerin Fen Bilimleri Öğretmenliği programlarında öğrenim görmekte olan ve tüm sınıf düzeylerinden (1. 2. 3. ve 4. sınıf) amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen 453 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışmaya katılan öğretmen adaylarına araştırmacı tarafından hazırlanan ve 13 maddeden oluşan "Kişisel Bilgi Formu"; Zeilik, Schau ve Mattern (1999) tarafından geliştirilen ve Canbazoğlu-Bilici, Öner-Armağan, Kozcu-Çakır ve Yürük (2012) tarafından Türkçeye uyarlanan 15 maddelik, beşli Likert tipi "Astronomiye Yönelik Tutum Ölçeği" ile Okulu (2012) tarafından geliştirilen ve 30 maddeden oluşan, çoktan seçmeli "Astronomi Başarı Testi" uygulanmıştır. Uygulama sonunda her iki ölçekten elde edilen verilerin normal dağılım koşulunu sağladıkları belirlenmiş ve istatistiksel analiz programları yardımıyla uygun parametrik testler uygulanmıştır. Elde edilen bulgulardan, Fen Bilimleri öğretmen adaylarının astronomiye yönelik tutumlarının öğrenim gördükleri üniversiteleri, sınıf düzeyleri, baba öğrenim durumları, aylık gelir düzeyleri, astronomi konulu bir etkinliğe katılma durumları ve astronomiye yönelik bilgiyi takip durumları bakımından anlamlı biçimde farklılaştığı; cinsiyetleri, yaş aralıkları, bölümlerini tercih sıraları, mezun oldukları liseler, aile yerleşim yerleri, anne öğrenim durumları açısından anlamlı biçimde farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Fen Bilimleri öğretmen adaylarının temel astronomi konularına yönelik bilgi düzeylerinin ise öğrenim gördükleri üniversiteleri, cinsiyetleri, sınıf düzeyleri, yaş aralıkları, bölümlerini tercih sıraları, aile yerleşim yerleri, aylık gelir düzeyleri ve astronomi konulu bir etkinliğe katılma durumları bakımından anlamlı biçimde farklılaştığı; mezun oldukları liseler, baba-anne öğrenim durumları ve astronomiye yönelik bilgiyi takip durumları açısından anlamlı biçimde farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Çalışma sonunda, Fen Bilimleri öğretmen adaylarının astronomiye yönelik tutumlarının yüksek, temel astronomi konularına yönelik bilgi düzeylerinin ise orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Fen Bilimleri öğretmen adaylarının astronomiye yönelik tutumları ile temel astronomi konularına yönelik bilgi düzeyleri arasında pozitif yönlü, düşük düzeyde anlamlı bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir.