Ortaöğretim Türk dili ve edebiyatı dersinin 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı yenilenen Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı dersi program kazanımları ve program kazanımlarının uygulanabilirliğinin 21. Yüzyıl becerileri açısından incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda 2017 yılında yayınlanan Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Öğretim Programı 9. Sınıf kazanımları,9. Sınıf Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı ders kitabındaki metinler ve etkinlikler, öğretmen ve öğrenci görüşleri incelenmiştir. Araştırmada bu amaca uygun olarak nitel çalışma yöntemlerinden durum incelemesi ile desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2017-2018 eğitim –öğretim yılında Antalya il merkezinde görev yapan ortaöğretim 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenlerinden ölçüt örneklem tekniği ile seçilen 12 öğretmen ile Antalya il merkezinde öğrenim gören 9. Sınıf öğrencilerinden aynı teknikle seçilen 72 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ve yarı yapılandırılmış gözlem formu kullanılarak görüşme yöntemi ile elde edilmiştir. Toplanan veriler betimsel analiz tekniği ile çözümlemiştir. Betimsel analiz sürecinde 21. Yüzyıla ait alt beceriler tema olarak belirlenmiştir. 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Program'ında bilgi okuryazarlığı ve eleştirel düşünme becerisine dair çok sayıda kazanım yer alırken yaratıcılık ve yenilenme, sosyal ve kültürlerarası beceriler, medya okuryazarlığı ile liderlik ve sorumluluk becerilerine yönelik herhangi bir kazanıma yer verilmemiştir. 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı ders kitabında bilgi okuryazarlığıyla ilgili çok sayıda metin yer alırken medya okuryazarlığı ile girişimcilik ve öz-yönelim becerileriyle ilgili hiç metne rastlanmamıştır. Becerilerin metinlerde de dengeli bir şekilde dağılmadığı tespit edilmiştir. Ders kitabında yer alan etkinliklerde bilgi okuryazarlığı ile ilgili çok sayıda etkinliğe yer verilirken medya okuryazarlığı, üretkenlik ve sorumluluk, iletişim ve işbirliği, girişimcilik ve öz-yönelim, liderlik ve sorumluluk becerilerine yönelik hiçbir etkinliğe rastlanmamıştır. Öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojileri okuryazarlığı becerisini öğretim sürecinde yerine getirmede sorunlar yaşadığı, bilgi okuryazarlığı ve medya okuryazarlığı becerilerinin bilgi boyutunda kaldığı tespit edilmiştir. Öğretmenlerin program hakkında yeterli bilgi sahibi olmadığı ve bunu öğretim sürecine tam olarak yansıtamadığı sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin yaratıcılık ve yenilenme, eleştirel düşünme ve problem çözme, üretkenlik ve sorumluluk, liderlik ve sorumluluk, sosyal ve kültürlerarası beceriler, bilgi ve iletişim teknolojileri okuryazarlığı becerileriyle ilgili bilgi sahibi olmadığı, bunun için Türk Dili ve Edebiyatı dersi ile bu beceriler arasında ilgi kuramadığı belirlenmiştir.