Abstract:
Türkiye Cumhuriyeti'nde anayasalar, gerek yapılış sürecinde gerekse uygulamada ve toplumsal adaptasyonda krizlere sebebiyet vermiştir. Bu yolda verilen büyük çabaların ardından karşımıza çıkan iki anayasa vardır. Bunlar 1961 ve 1982 anayasalarıdır. Ancak bu anayasalar gerek darbe dönemlerinde yapılmış olmaları gerekse toplumsal yapıya adapte edilememiş olmalarından dolayı söz konusu krizi çözmek yerine daha da içinden çıkılmaz bir hale getirmişlerdir. Anayasalar toplumların sosyalizasyon süreçlerinde çok önemli rol oynadıkları için anayasa yapımı da sadece hukuki boyuta sahip değil aynı zamanda da siyasal ve sosyal boyutları da olan derinlikli ve önem arz eden bir meseledir. Türkiye'nin bir türlü çözülemeyen anayasa probleminin kaynağında ülkedeki siyasi aktörlerin ve özellikle ne yazık ki askeri kanadın ülkenin toplumsal yapısına uygun bir anayasayı bugüne kadar yapamamış olmaları yatmaktadır. Bu çalışmada öncelikli olarak anayasa kavramına ve anayasa yapım sürecine ilişkin bir kavramsal çerçeve çizilmeye çalışılacaktır. Daha sonra da 1961 ve 1982 anayasalarının yapım süreçleri, askeri darbelerin yaşanmasına ve bu anayasaların yapılmasına neden olan siyasi gelişmeler ve söz konusu anayasaların yapıları incelenerek bu anayasaların uzun ömürlü olmamalarının nedenleri tespit edilmeye çalışılacaktır. Her iki anayasa da ayrı ayrı ele alınıp değerlendirildikten ve birbirleriyle de karşılaştırıldıktan sonra elde edilen bulgularla 2017 anayasa değişikliğine gelinen süreç göz önünde bulundurulacak ve nihayetinde 1982 anayasası ile 2017 anayasa değişikliğinin mukayesesi yapılacaktır.
