Özet:
Beş Farklı Yumurtacı Saf Tavuk Hattında Genetik Çeşitliliğin, Populasyon Yapısının ve Koruma Önceliklerinin Mikrosatellit Markerler İle Değerlendirilmesi Çiftlik hayvanlarında ıslah ve genetik kaynakların korunması programlarında ilk aşama populasyonlardaki genetik çeşitliliğin belirlenmesidir. Türkiye'de tavukçuluk sektöründe damızlık materyal üretimine yönelik çalışmalar sadece Ankara Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü tarafından yapılmaktadır. Kurum bünyesinde altı adet kahverengi [(Rhode Island Red-(RIRI ve RIRII); Barred Rock – (BARI ve BARII); Colombian Rock-(COL) ve Line 54-(L-54)] ve beş adet beyaz yumurtacı [Black, Brown, Blue,D-229 ve Maroon] saf hattın yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bu saf hatlarda genetik çeşitliliğin belirlenmesi ve korunması, ülke tavukçuluğu için sürdürülebilir üretim açısından önemlidir. Bu çalışmada beş farklı beyaz yumurtacı saf hatta [Black (n=30), Maroon (n=30), D-229 (n=30), Brown (n=30), Blue (n=30) olmak üzere n=150] genetik çeşitlilik, populasyon yapısı ve koruma öncelikleri 19 mikrosatellit lokus kullanılarak değerlendirilmiştir. Tüm lokusların polimorfik bulunduğu çalışmada lokus başına ortalama allel sayısı 3.947 (Blue) ile 4.842 (D-229), etkili allel sayısı (Ne) 3.023 (Blue) ile 3.732 (D-229) arasında değişmiştir. En yüksek (0.515) ve en düşük (0.411) ortalama gözlenen heterozigotluk değerleri sırasıyla D-229 ve Blue hatlarında hesaplanmıştır. Akrabalı yetiştirme katsayısı (FIS) değeri Blue, Brown, D-229, Black ve Maroon hatlarında sırasıyla 0.355, 0.331, 0.276, 0.260, 0.386 olarak tespit edilmiştir. Koruma önceliklerine karar vermek için yapılan analizlerde ise toplam genetik varyasyona en fazla katkıyı yapan hattın D-229 (1.334) olduğu anlaşılmıştır. Araştırma materyali olarak kullanılan tavuk hatları arasında genetik farklılaşma katsayı (ikişerli FST) değerleri 0.069 (Brown ve D-229) ile 0.195 (Blue ve Black) arasında değişmiştir. Moleküler Varyans Analizi (AMOVA) sonuçlarına göre toplam genetik varyasyonun %13.1'i populasyonlar arası farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Nei'nin genetik mesafe temelinde yapılan UPGMA dendogramı ve FCA analizinde iki küme belirlenmiştir. Birinci küme Blue, Brown ve D-229 hatlarından oluşurken, ikinci küme Black ve Maroon populasyonlarından oluşmaktadır. Structure analizi sonuçlarına göre üç farklı küme tespit edilmiştir. Birinci kümede Blue, ikinci kümede Brown ve D-229 ve son kümede Black ve Maroon hatları vardır. Araştırmadan elde edilen bulgular çalışılan saf tavuk hatlarında orta seviyelerde genetik çeşitlilik ve yüksek seviyede akrabalığa işaret etmektedir. Bu populasyonlarda koruma çalışmaları için akrabalığın azaltılması, D-229 hattındaki genetik varyasyonun korunması önerilmektedir.
