Konteyner taşımacılığında doğrulanmış brüt ağırlık ve demokratik tartım uygulaması : Limanlara ve ihracatçılara etkileri

Abstract

Geçmişten günümüze kadar globalleşen dünya ticaretinde denizyolu konteyner taşımacılığının çok büyük katkısı olmuştur. Uluslararası ticarette en çok kullanılan ulaşım modlarından birisi denizyolu taşımacılığıdır. Denizyolu taşımacılığında konteynerin bulunuşu ile birlikte büyük gelişmeler olmuştur. Çünkü konteyner taşımacılığının hızlı ve maliyetleri düşüktür. Konteynerler malların dış etkenlerden korunmasını, aynı kap içinde birçok farklı yükün taşınmasını sağlayan, birçok kez kullanılabilen ve sağlam yapıda olan bir ekipmandır. Konteynerler ilk bulunuşundan bugüne kadar değişerek standartlaşmış ve tüm dünyada aynı ölçüler doğrultusunda üretilmeye başlanmıştır. Dünyadaki gelişmeler limanların konteyner taşımacılığına entegre olmasına, kapasitelerini arttırmasına ve elleçleme ekipmanlarını konteynerlere uyum sağlayacak şekilde değiştirmelerini sağlamıştır. Aynı zamanda armatörlerde bu akımdan etkilenerek gemilerini konteyner taşımacılığına uygun hale getirmeye başlamış, yeni üretilen gemilerin sadece konteyner taşımacılığına uygun özelliklerde üretilmesi sağlanmıştır. Dünya ticaretinde bu derece önemli olan konteyner taşımacılığı ve konteyner taşımacılığının da ana birleşeni olan konteynere verilen önem arttırılmalıdır. Denizyolu ticaretinde ve genel anlamda dünya üzerindeki en önemli konulardan ilk sırada gelen unsur can güvenliğidir. Günümüze kadar konteyner taşımacılığında birçok kaza meydana gelmiştir ve bazıları can kaybına neden olmuştur. Konteyner taşımacılığında can güvenliğini en üst sevide tutmamız gereklidir. Denizcilik örgütleri bu konuda Denizde Can Emniyeti Uluslararası Sözleşmesi(SOLAS) kurallarını koymuşlar ve gün geçtikçe yeni eklemeler yaparak denizyolu taşımacılığını daha da güvenli hale getirmektedirler. Bunlardan en sonuncularından birisi de konteynerin doğrulanmış brüt ağırlığının tespit edilmesidir. Denizyolu ile taşınacak konteynerler için gemiye yüklenmeden önce konteyner brüt ağırlığının yetkilendirilmiş ve kalibrasyonu yapılmış tartım cihazları vasıtasıyla doğrulanması ve doğrulanmış brüt ağırlık belgesinin yükleten tarafından veya yetkilendirdiği kişilerce hazırlanarak taşıyan ve kıyı tesisi işletmesine iletilme kuralıdır. 01.07.2016 tarihinden itibaren hiçbir konteynerin tartılmadan gemiye yüklenmemesi kuralı getirilmiştir. Doğrulanmış brüt ağırlık konteynerin toplam ağırlığını belirleyeceği için limanlarda ve gemilerde oluşabilecek konteyner kaynaklı kazaların önüne geçilebilecektir, yükleme planları ve operasyonlar daha sağlıklı ve kesintisiz olarak devam edebilecektir. Konteynerlerin doğrulanmış brüt ağırlığı tespiti sonrasında limanlar veya dışarıdaki kantarlar ihracatçılardan ücret talep etmektedir. Bu oluşan ücretin belirli kriterlerde düzenleme yapılarak demokratik bir tartım oluşturulmalıdır. Demokratik Tartım, üreticilerin ürettikleri ürünlerin fiyat, adet, ağırlık ve limanlardan en çok yüklenmesi yapılan ürün cinsine göre bir tartım ücreti belirlenmesidir. Bu sayede küçük ölçek ve değerde üretim yapan firmalarda desteklenerek daha rekabetçi bir yapıda büyüme yolu sağlanabilir. Üç bölümden oluşan bu tez çalışmamda birinci bölümde konteyner, konteyner taşımacılığı ve konteyner limanları incelenmiştir. İkinci bölümde konteyner tartım uygulaması, adil ticaret, demokratik tartım ve demokratik tartı ile ilgili anket yapılarak demokratik tartının uygulanabilirliği anlatılmıştır. Üçüncü bölümde ise konteyner tartım uygulamasında limanlarımız ve ihracatçılarımız incelenmiş, Türkiye limanlarının durumları, yaşanan sorunlar ve çözümler üzerine anket çalışması yapılmış, ihracatçı firmaların bu uygulamadan nasıl etkilendiği ve memnuniyet düzeyleri konusunda araştırma anketi yapılmıştır. Bu anket çalışmasından çıkan sonuç ihracatçıların tartım hizmetinden dolayı oluşan masraflardan rahatsız olduğu ve iş yükü ve evraksal işlem konularından da etkilendiği görülmüştür, Türkiye limanlarının genel anlamda yeterli olduğu fakat geliştirilecek konular olduğu ortaya çıkmıştır.