Popüler kültürde mizojini : Bir yerli dizide mizojini etkilerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı önemli bir popüler kültür unsuru niteliği kazanan televizyon dizilerinde kadına yönelik mizojinik unsurların ne sıklıkla kullanıldığını tespit ederek özellikle çok izlenen yerli diziler aracılığı ile kadına yönelik olumsuz görüş ve davranışların ve erkek egemen kültürün nasıl pekiştirildiğini, tekrar tekrar yaratıldığını belirlemektir. Topluma, popüler kültür unsurları yoluyla yansıtılan kadın düşmanlığı (mizojini) kadına yönelik nefret, düşmanlık, kadının cinsiyet özellikleri sebebiyle aşağılanması, cinsel bir nesne olarak görülmesi ve kadına yönelik şiddetin tüm çeşitlerini meşru göstermektedir. Kitle iletişim araçları, popüler kültürü besleyen ve yayan en önemli araçlardır. Bu araçlar vasıtasıyla, mizojinik unsurlar toplumda yagınlaşmakta ve pekiştirilmektedir. Bunların başlıcalarından biri olan televizyon, kolay ulaşılması ve yaygın kullanımı nedeniyle büyük etkiye sahiptir. Başta televizyon olmak üzere, bütün kitle iletişim araçları tarafından yayınlanan diziler, filmler, programlar, reklamlar ve video klipler toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve kadın düşmanlığına neden olan içerikler sunmaktadırlar. Bu bağlamda, televizyonda, mizojinik unsurların en etkili ve kolayca izleyiciye iletilmesini sağlayan televizyon dizilerinin üzerinde hassasiyetle durulması gerektiğine inanılmaktadır. Bu çalışma, örnek bir yerli dizi ele alınarak, popüler kültürde kadın düşmanlığını incelemek üzere gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, çalışmanın örneklemini oluşturan yerli dizi, bu alanda incelenen literatür kapsamında elde edilen kavramsal çerçeve temel alınarak, kadın düşmanlığı içeren temalar bakımından derinlemesine incelenmiştir. Bu doğrultuda, kadın düşmanlığının kökenlerinin nereye dayandığı, bunun sebep olduğu tutum ve davranışların neler olduğu ve bunların hangi sonuçları doğurduğu bağlamında oluşturulan on altı temanın izi sürülmüş ve bu temalara ilişkin veriler ortaya konulmuştur. Çalışmanın birinci bölümünde, yapılan literatür incelemesine dayanarak, kadın düşmanlığı kavramına ilişkin bilgilere yer verilmektedir. İkinci bölümde kadın düşmanlığının popüler kültür araçlarında nasıl yansıtıldığına değinilmiştir. Son bölüm olan üçüncü bölümde ise çalışmanın yöntem ve bulgularına yer verilmiştir. Bu çalışma, popüler yerli dizilerde, kadın düşmanlığının nasıl ve ne sıklıkta sunulduğunu ve yaratılan kadın düşmanı tavrın, toplumu nasıl etkilediği ve mevcut erkek egemen yapının kadın düşmanlığını popüler yerli diziler yoluyla, nasıl ortaya çıkardığını ve desteklediğini göstermek amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür. Sonuç olarak, çok izlenen yerli dizide, şiddet başta olmak üzere, toplam on altı mizojinik temaya sık sık rastlandığı tespit edilmiştir. Bu 16 mizojinik temanın, inceleme konusu olan çok izlenen yerli dizi Paramparça'nın 24 bölümünde, toplamda 448 kez, bölüm başına ortalama yaklaşık 18 kez yer aldığı hesaplanmıştır. Bu bulgu mizojinik bakış açısının, belli bir süre toplumun en çok izlediği dizi niteliğini koruyan bir programın her bir haftalık bölümünde kadın, erkek, çocuk tüm izleyicilerin zihnine kazındığını ve toplumda var olan mizojinik eğilimleri pekiştirdiğini göstermektedir. Yani, toplumda halihazırda var olan mizojinik eğilimin, televizyon dizileri aracılığı ile pekiştirildiği sonucuna ulaşılmıştır.