Özet:
Organik gübreleme topraklarda verimlilik parametrelerinin artırılmasında kullanılan en etkili yöntemlerden birisidir. Organik gübreler toprak özelliklerinde iyileştirmeler sağlarken bir yandan da üzerinde yetiştirilen bitkilere verim ve kalite açısından katkı sağlamaktadırlar. Bu çalışmada; organik gübre olarak tavuk gübresi (TG)(0 kg da-1, 100 kg da-1, 200 kg da-1, 300 kg da-1), çiftlik gübresi (ÇG) (0 kg da-1, 100 kg da-1, 200 kg da-1, 300 kg da-1), vermikompost (V)( 0 kg da-1, 100 kg da-1, 200 kg da-1, 300 kg da-1) ve leonarditin (L)( 0 kg da-1, 50 kg da-1, 100 kg da-1, 200 kg da-1) artan dozlarının dört tekerrürlü olarak saksı koşullarında marul gelişimi ve verimi üzerine olan etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Marul bitkilerinin verim, gelişim ve besin elementi içerikleri üzerine vermikompost, leonardit ve çiftlik gübresinin en etkili gübreler olarak ortaya çıktığı görülmektedir. Uygulama dozlarının etkilerinde ise özellikle 3. uygulama dozu öne çıkmaktadır. Organik gübrelerin marul bitkilerinde verim, yaprak sayısı, boy uzunluğu, gövde çapı, C vitamini, nitrat, P, Ca ve Mg içeriği üzerine istatistiksel olarak önemli etkileri bulunduğu belirlenmiştir. Organik gübreler ile dozlar arasındaki ilişki bakımından ise nitrat içeriklerinde ÇG1, Ca ve Mg içeriklerinde ise V1 en etkili kombinasyon olarak ortaya çıkmıştır. Farklı organik gübrelerin topraklarda pH, EC, organik madde, N, P, K, Ca, Zn ve Cu içeriklerinde özellikle TG ve ÇG uygulamaları etkili olmuştur. Uygulama dozları bakımından yapılan değerlendirmede ise EC, organik madde, N, P, K, Ca, Fe ve Mn içeriklerinde doz etkileri önemli olarak belirlenmiş ve genel olarak 2. ve 3. dozlar öne çıkmıştır. Organik gübreler ile uygulama dozları arasındaki ilişki bakımından ise tavuk gübresi ve çiftlik gübresinin 2. ve 3. dozları daha etkili olmuştur. Farklı organik gübrelerin bitki ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin belirlenmesi açısından birlikte uygulamaların yapılmasının en iyi materyal, doz ve kombinasyonların belirlenmesinde avantaj sağlayabileceği görülmektedir.
