Abstract:
Zoysia çimi Japonya, Çin ve Kore'de doğal olarak yetişen çok yıllık, sıcak iklim çim bitkisidir. Gölge ve yarı gölge koşullara toleransı yüksek olan Zoysia çimi düşük bakım isteği ile dikkat çekmektedir. Ancak yavaş tesis olma özelliği yeşil alanlarda yaygın kullanımını kısıtlamaktadır. Z. japonica, Z. pasifica ve Z. matrella zoysia cinsi içinde çim bitkisi olarak kullanılan ve önem arzeden üç türdür. Z. japonica en hızlı tesis olan zoysia çimidir ancak kaba çim dokusu arzu edilmez. Z. pasifica ise ince tekstürü ve yoğun çim dokusu ile en yüksek çim kalitesini oluşturur, ancak oldukça yavaş tesis olma hızına sahiptir. Söz konusu iki tür arasında yapılan melezleme ile her türün üstün özelliklerini bir araya toplayan çeşitler geliştirilmek istenmektedir. Bu çalışmanın amacı, türler arası melezleme ile geliştirilmiş bazı hibrit zoysia hatlarının Akdeniz iklim koşullarında çim performanslarının ve yeşil alanlarda kullanım olanaklarının belirlenmesidir. Bu kapsamda Z. japonica 'Meyer' ve Güney Kore orinli 'Z. pasifica' arasında türler arası melezleme ile elde edilmiş hibrit zoysia hatları kullanılmıştır. Geliştirilen hibrit bireyler çim karakteristikleri açıdan fenotipik ön seleksiyondan geçirilmiş ve 122 adedi seçilmiştir. Seçilen hibritler vejetatif olarak çoğaltılmış ve ebeveynler ve ticari çeşit 'Zenith' ile birlikte araziye aktarılmıştır. Çimler alanda tesis olduktan sonra çim parsellerine 8 Ağustos -29 Ağustos 2017 tarihleri arası 20 gün kuraklık stresi uygulanarak kuraklık toleransları belirlenmiştir. Ardından normal sulama rejimine başlanarak hibrit hatların kendilerini yenileme yetenekleri belirlenmiştir. Hibrit Zoysia hatlarının arazi koşullarında tesis olma hızları ve genel çim karakteristikleri belirlenmiştir. Tesis olma hızı, genel çim kalitesi ve rengi, yaprak tekstürü, çim yoğunluğu ve kuraklık dayanımı açısından hibrit hatlar arasında çok geniş bir varyasyon olduğu görülmüştür. Dikimden 10 ay sonra hibrit hatların %80'inin alanı %100 kapattığı görülmüştür. Çalışmada kontrol olarak kullanılan ticari 'Zenith' çeşitinden alanda daha hızlı tesis olan, kuraklık dayanımı daha yüksek, kışın yeşil rengini daha iyi koruyan ve yüksek çim kalitesine sahip hibrit zoysia hatları belirlenmiştir. Bu hatlar kurağa dayanıklı, daha yüksek adaptasyon yeteneğine ve çim kalitesine sahip yeşil alanlarda kullanıma uygun çeşit adaylarının geliştirilmesinde kullanılabilir.
