Tlos antik kenti stadyum alanı seramikleri

Abstract

Söz konusu bu çalışma, 2007 yılından itibaren kazı çalışmaları yürütülen Stadyum Alanı içerisinden tespit edilmiş olan bütün dönemleri ve seramikleri kapsamaktadır. Kentin yerleşim kronolojisinin kesintisiz olarak ele alınabilmesine yönelik olarak, M.Ö. 6. binyılın ikinci yarısından başlayarak M.S. 20. yüzyıla kadar ki tüm seramik materyal değerlendirilmiştir. Böylelikle özelde kent ve Likya Bölgesi'nin yerleşim tarihi gözlemlenebilirken genelde ise Orta ve Batı Anadolu, Akdeniz Havzası ve Yunanistan gibi çevre bölgeler ile kültürel etkileşimleri irdelenebilmiştir. Orta Kalkolitik Dönem seramikleri kendi içerisinde gruplandırılmış, yakın ve uzak bölgelerde söz konusu dönem kronolojisi içerisine yerleştirilmiştir. Tez kapsamında incelenmiş seramikler, literatürde özellikle Güneybatı Anadolu Platosu içerisinde karanlık dönem olarak nitelendirilen Orta Kalkolitik Dönem ile ilgili önemli veriler sunmuştur. Çalışma alanı içerisinde değerlendirilen bir sonraki dönem ise Orta/Geç Tunç Çağı'dır. C14 analizleriyle de tarihlendirilmeleri yapılan tabakalardan gerek Orta Anadolu gerekse de Batı Anadolu, Adalar ve Yunan anakarasından bilinen çok sayıda form kronolojik gelişimi ve analojisiyle beraber değerlendirilmiştir. Anadolu'da Hitit İmparatorluk Dönemi, Ege dünyasında ise Miken kültürünün hakim olduğu zaman aralığı ile paralellik gösteren Stadyum Alanı buluntuları Lykia arkeolojisinde yapılan tartışmalara yeni bir boyut kazandıracaktır. Lykia'da epigrafik ve arkeolojik materyal eksikliği nedeniyle karanlıkta kalan Erken Demir Çağı ve sonrasıyla alakalı mimari ve arkeolojik buluntuların Stadyum Alanı'nda tespit edilmiş olması bölgede yerleşim kronolojisinin kesintisiz olarak devam ettiğini gösterir niteliktedir. Bu kapsamda ele alınan problemlerden biri de Protogeometrik Dönem bezeme geleneğiyle üretilen seramiklerin Lykia özelinde neden Arkaik Dönem sonuna kadar görüldüğüdür. Arkaik Dönem'e bakıldığında Stadyum Alanı'nda mimari kontekst içerisinde ele geçirilen seramik tipolojisinin bölge yerleşimleriyle kültürel paralellikler gösterdiği anlaşılmıştır. Klasik ve Hellenistik Dönem seramiklerine bakıldığında ise Stadyum alanında sayısal ve tipolojik olarak çok zayıf verilen sunduğu görülmüştür. Hellenistik Dönem'de inşa edilen ve Roma Dönemi'nde de işlevselliği devam eden Stadyum yapısının Geç Roma/Erken Bizans Dönemi'yle işlevini yitirmesi sonucunda alan kısmen konutlarla iskân edilmiş ve zamanla dolgu tabakasıyla kaplanmıştır. Stratigrafik kesinliği olmayan bu tabakalar içerisinde Roma İmparatorluğu Dönemi'nden başlayarak Geç Antik Çağ'a kadarki zaman dilimine ait kaplar bir arada tespit edilmiştir. Erken evresi Geç Antik Dönem'e uzanan Bizans konutları M.S. 12.-13. yüzyıl seramik repertuvarı hakkında önemli bilgiler sunmuştur. Son olarak M.S. 17.-19 yüzyıl arasına tarihlenen yerel ve ithal seramik örnekleri ele alınmış olup kent ve bölge kronolojisine paralellik gösteren tüm seramikler bir araya getirilmiştir.