Abstract:
Dünyada son 20 yıldır kullanımı yaygınlaşmakta olan rüzgar enerji santrallerinin yarasalara olan etkileri gün geçtikçe dikkat çekici bir konu haline gelmektedir. Aktif olarak uçan tek memeli grubu oldukları ve basınç değişimlerine duyarlı oldukları için RES'lerden olumsuz etkilenmeleri söz konusudur RES projelerinin kurulum öncesi ve kurulum sonrasında, göç esnasında ve beslenme sırasında yarasalara olan etkileri ve habitat kullanımları farklı uzmanlarca araştırılmaktadır. Zoocoğrafik olarak palearktik bölgede yer alan Türkiye toplam 39 yarasa türüne ait kayıt verilmiştir. Bu bakımdan, Türkiye'de RES'lerin yarasalara etkilerinin incelenmesi oldukça önemlidir. Bu çalışmada Türkiye'de ilk kez bazı rüzgar enerji santrallerinin yarasalara olan etkileri bilimsel bir standart kullanılarak ele alınmıştır. Çalışmalar işletimde olan Yalova RES sahası ve Mersin RES sahası ile henüz kurulum aşamasında olan Akyar RES sahasında yürütülmüştür. Arazi çalışmaları yarasaların aktif olduğu Nisan - Eylül aylarında proje sahaları ve yakın çevresinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma bölgelelerinde doğrudan (birey kaydı) ve dolaylı gözlem (ultrasonik ses kaydı) metodları kullanılarak bölgede bulunan yarasa türleri ve rüzgar türbinleri ile olan etkileşimleri belirlenmiştir. Tüm proje sahaları ve yakın çevresinde yürütülen arazi çalışmaları neticesinde toplam 21 farklı yarasa türü tespit edilmiştir. Yarasaların, rüzgar türbinleri ve çevresini beslenme ve geçiş esnasında kullandığı tespit edilmiştir. Türbin çevresinde yapılan karkas tarama çalışmalarında tamamı vespertilionidae familyasında bulunan yarasa karkasları saptanmıştır. Yalova RES'te dört, Mersin RES'te bir birey erkek yarasa ölüsü kaydedilmiştir. Yarasalardan üçünün türbinle çarpışma diğer ikisinin barotravma sendromu sonucu öldüğü saptanmıştır. Ölü yarasa bireyleri Yalova RES'te temmuz ve ağustos aylarında; Mersin RES'te ekim ayında kaydedilmiştir. Sonuç olarak Türkiye'deki rüzgar enerji santrallerinin de yarasaları etkileyebileceği görülmüş ve yarasaların korunması adına farklı çözüm önerileri sunulmuştur.
