Kalça ve diz artroplastisi geçiren bireylerin öğrenim gereksinimleri ile anksiyete ve depresyon durumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi

Abstract

Amaç: Araştırma, kalça ve diz artroplastisi uygulanan bireylerin öğrenim gereksinimleri ile anksiyete ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan çalışmanın örneklemini, Haziran 2015- Mayıs 2016 tarihleri arasında bir devlet hastanesi ortopedi ve travmatoloji kliniklerinde kalça ya da diz artroplastisi geçiren 217 hasta oluşturmuştur. Araştırma öncesinde etik kurul onayı, kurum ve ölçek izinleri ile hastalardan yazılı onam alınmıştır. Veriler, Sosyo-demografik Özellikler ve Tanıtıcı Bilgi Formu, Hasta Öğrenim Gereksinimleri Ölçeği (HÖGÖ) ile Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği (HAD) aracılığı ile toplanmıştır. Verilerin toplanmasında yüz yüze görüşme yöntemi kullanılmıştır. Hastalarla taburcu edilmeden önceki 24-48 saat içerisinde görüşülmüştür. Veriler SPSS 18 programında betimsel istatistikler, varyans testleri ve korelasyon analizi kullanılarak çözümlenmiştir. Bulgular: Hastaların %77'sinin kadın olduğu, %39.2'sinin 65 yaş altı grupta yer aldığı, %62.7'sinin ilkokul eğitimi aldığı, %47.9'unun köyde yaşadığı, %45.6'sının obez grubunda yer aldığı, %77.9'una total diz artroplastisi uygulandığı ve %74.2'sinin gonartroz nedeniyle ameliyat olduğu görülmüştür. Hasta Öğrenim Gereksinimleri Ölçeği (HÖGÖ) toplam ölçek puan ortalamasının 158.1033.40 olduğu saptanmıştır. Hastaların öğrenim gereksinimlerinin orta düzeyde, önceliklerinin ise ilaçlar, yaşam aktiviteleri, tedavi ve komplikasyonlar alt boyutlarında olduğu bulunmuştur. Hastaların %35.5'inde anksiyete, %47'sinde depresyon belirtileri bulunduğu belirlenmiştir. Anksiyete alt boyutu (HAD-A) ile HÖGÖ toplam ölçek ve tüm alt boyutları arasında ilişki bulunmuştur. Depresyon alt boyutu (HAD-D) ile HÖGÖ toplam ölçek, toplum ve izlem, duruma ilişkin duygular, tedavi ve komplikasyonlar, yaşam kalitesi alt boyutları arasında ilişki olduğu saptanmıştır. Hastaların bazı sosyo-demografik ve tanıtıcı özellikleri ile HÖGÖ ve HAD alt boyutları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklar ve ilişkiler olduğu saptanmıştır. Sonuç: Araştırma sonucunda hastaların öğrenim gereksinimleri seviyesi orta düzeyde bulunmuştur. Artroplasti ameliyatı sonrası her üç hastadan birinde anksiyete ve depresyon belirtileri görüldüğü belirlenmiştir. Hasta öğrenim gereksinimleri ölçeğinin bazı alt boyutları ile hastane anksiyete ve depresyon ölçeği alt boyutları arasında ilişki saptanmıştır. Hasta eğitimi planlanırken bireylerin öğrenim gereksinimleri ve psikolojik durumları dikkate alınmalıdır.