Özet:
Cerrahi gerektiren periferik sinir yaralanmalarının onarımı sonrası fonksiyonelsonuçlar genellikle yetersizdir. Çalışmamızda direk koaptasyon veya Y tüpyardımıyla yapılan HFA (HFA koaptasyon veya HFA-Y-tüp) ardından uygulananmanuel stimulasyonun (MS, haftada 5 gün 5'er dakika) aksonal yol bulma, kasreinnervasyonu ve vibrissal hareketlerin kalitesi üzerine etkisini araştırdık.Çalışmamızda doksan altı inbred dişi sıçan kullanıldı. Y tüpü (izogenik abdominalaorta) yardımıyla yapılan HFA'da n. hypoglossus'un proksimal ucu Y tüpün uzunbacağına, n. facialis'in buccal ve zygomatic dalları da tüpün kısa bacaklarınaentübüle edildi. HFA Y-tüpün ve ardından uygulanan MS'nin vibrissal motorperformans, collateral aksonal dallanmanın derecesi ve nöro-musküler kavşağıninnervasyon paterni üzerine etkileri HFA-koaptasyon (direk dikim) metoduyladördüncü ayın sonunda karşılaştırıldı.HFA-Y-tüp ile onarım metodu HFA-koaptasyonla karşılaştırıldığında, HFA-Ytüpünkollateral dallanmayı istatistiksel olarak anlamlı şekilde azalttığı belirlendi(%21'den %11'ya). Ancak nöro-musküler kavşakta poli-innervasyonuazaltamadığı ve fonksiyonel iyileşmeyi sağlayamadığı gözlemlendi. MS'ninardından HFA-koaptasyon grubunda motor son plak poliinnervasyon oranındaazalma %(24'den %17'ye) ve motor fonksiyonlarda (amplitüt: 22º'den 28º'e,açısal hızlanma: 5.180'den 11.158'e) iyileşme görülürken, HFA-Y-tüp grubundaherhangi bir değişiklik gözlenmedi.Çalışmamız sonucunda HFA-Y-tüp metoduyla yapılan onarım sonrasında aksonalyol bulmada bir artış gözlendi. Bu artış lezyon alanındaki kollateral aksonaldallanmanın azalmasıyla sağlandı. Ancak bu artışa eşlik eden fonksiyonel biriyileşme gözlenmedi. HFA-Y-tüp cerrahisi sonrası manuel stimulasyonuygulanmasının ardından da fonksiyonel bir iyileşme görülmemesi Y tüpünvibrisseal kasların poli-inervasyon paterninde iyileştirici bir etkiye sahipolmamasıyla ilişkilendirilebilir. İleriki çalışmalar morfolojik düzelmeyle birliktefonksiyonel iyileşmeye de katkı sağlayacak yeni cerrahi metotlar ve tedavilerüzerine yoğunlaşmalıdır.
