Yetişkin obezlerde arttırılmış (Augmented) bireysel egzersiz programının fiziksel aktivite düzeyi üzerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Obez bireylerin tedavi planında egzersizin önemi bilinmektedir. Yapılan birçok çalışmada, obez bireylere uygulanan egzersizlerin türü ve etkinliği incelenmiştir. Bunun yanında, yine yapılan çalışmalarda (nispeten daha az sayıda), uygulanan egzersiz programının, birey tarafından sürdürülebilirliği incelenmiştir. Ancak literatürde, hem egzersiz programının yapısının ve türünün hem de sürdürülebilirliğinin incelendiği araştırmalar oldukça sınırlıdır.Bu çalışmanın amacı; 30 yaş üstü obez bireylerde, artırılmış bireysel egzersiz programı yöntemi ile katılımcılara egzersiz yapma alışkanlığı kazandırmak, bu alışkanlığın kalıcılığını sağlamak ve katılımcıların fiziksel aktivite seviyelerini arttırmaktır. Bunun için çalışmada, iki farklı tür egzersiz programı uygulayan grubun egzersizi sürdürebilirliği takip edilmiş ve incelenmiştir.Çalışmada, Grupsal Egzersiz Grubu (GEG) araştırmacıyla birlikte egzersiz programına katılırken, Bireysel Egzersiz Grubuna (BEG) giderek artan miktarda bireysel egzersiz programı uygulanmıştır. Her iki grubun antropometrik ölçümleri, fiziksel aktivite düzeyleri, kuvvetleri, dayanıklılıkları, yaşam kalitesi düzeyleri, uygulama öncesinde (ön test), arasında (ara test) ve sonrasında (son test) değerlendirilmiştir. Araştırmaya katılma kriterlerine uygun olan gönüllü katılımcılar (n=24) rastgele olarak iki gruba ayrılmışlardır (BEG; n=11, GEG=13). Bireysel Egzersiz Grubu, egzersiz döneminde, ilk ay haftanın 3 günü araştırmacıyla, 1 günü bireysel, ikinci ay, haftanın 2 günü araştırmacıyla, 2 günü bireysel, üçüncü ay, haftanın 1 günü araştırmacıyla, 3 günü bireysel olmak üzere haftada toplam 4 gün (60 dk./gün) egzersiz yapmışlardır. Grupsal Egzersiz Grubu ise 3 ay boyunca haftanın 4 günü (60 dk./gün) araştırmacıyla beraber egzersiz yapmışlardır.Egzersiz programı sonlandırıldıktan sonra her iki gruptaki katılımcılar 3 ay süresince takip edilmiş ve egzersiz yapmaya devam etmeleri için teşvik edilmişlerdir. Bu süre sonunda katılımcıların, egzersiz sürdürülebilirliğini sağlayıp sağlamadıkları son testler ile belirlenmiştir. Sonuç olarak, egzersiz döneminde, her iki grupta da antropometrik özelliklerde ve kuvvette anlamlı düzeyde iyileşme gözlenmiştir (p<0.05). Her iki grubun da BKI'leri egzersiz döneminde azalmış, devamlılık döneminde ise değişmemiştir. Yaşam kalitesi ve dayanıklılık parametrelerinde her iki grupta da önemli bir değişim gözlenmemiştir (p>0.05). Fiziksel aktivite düzeyinin belirlenmesinde kullanılan fiziksel aktivite süresi ve aktif enerji harcamasında GEG'da anlamlı düzeyde iyileşme belirlenmiştir. Devamlılık döneminde ise, her iki grubun da sahip oldukları değerleri sürdürdükleri gözlenmiş ve katılımcıların birçok parametrede başlangıç değerlerine gerilemediği saptanmıştır. Bu çalışma sonunda, Grupsal Egzersiz Grubundaki değişimlerin her iki dönemde de, Bireysel Egzersiz Grubuna göre, daha olumlu yönde olduğu gözlenmiştir. Bu farkın, egzersize yönlendirme konusunda potansiyel zorluk yaşayan obez bireylerin, grupsal egzersizden daha fazla motive olmuş olmasından kaynaklanmış olabileceği düşünülmektedir.