Özet:
Öğretim programları bilişsel, duyuşsal ve devinişsel birçok kazanımın yanı sıra 21. yüzyıl becerilerini de öğrencilere kazandırmalıdır. Ders kitapları ise öğretim programlarına uygun hazırlanarak öğrencilere bilgi ve beceri kazandırmada etkin rol oynamaktadır. 21. yüzyıl becerileri arasında yer alan düşünme ve iletişim becerileri öğretmen, veli, eğitim yöneticisi gibi birçok paydaş katkısının yanı sıra öğretim programları ve ders kitapları aracılığıyla öğrencilere kazandırılmaktadır. Söz konusu bu becerilerin öğrencilere kazandırılmasını sağlayan ana derslerden biri de Türkçe dersidir. Öğrencilerin karşılaştıkları olgu ve olayları sorgulayan, değerlendiren; özgün bir bakış açısına sahip, etkili iletişim kuran, düşünce üreten ve karar alan birey olmaları açısından düşünme ve iletişim becerilerine sahip olmaları önemli görülmektedir. Bu çalışmanın genel amacını, 2019 Ortaokul TÖP kazanımlarında ve ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan etkinliklerde düşünme ve iletişim becerilerinin yerinin belirlenmesi oluşturmaktadır. Nitel araştırma yöntemiyle yapılan bu çalışmanın verileri 2019 Ortaokul TÖP kazanımlarından ve ortaokul Türkçe ders kitap etkinliklerinden elde edilmiştir. Bu doğrultuda düşünme ve iletişim becerilerinin 2019 Ortaokul TÖP kazanımlarındaki ve içerik boyutuyla da ortaokul Türkçe ders kitap etkinliklerindeki yeri (düzeyi) analiz edilmiştir. Araştırmanın genel amacı dikkate alındığında, alanyazına göre, 2019 Ortaokul Türkçe Öğretim Programı kazanımlarında ve Türkçe ders kitaplarının etkinliklerinde düşünme ve iletişim becerilerine yönelik kazanım ve etkinliklerin nicelik olarak az sayıda olduğu ve bu becerilerin sınıf düzeyine, temalara, beceri alanlarına göre ise dengesiz dağıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuç doğrultusunda geliştirilecek veya güncellenecek Ortaokul Türkçe Öğretim Programı kazanımlarında ve Türkçe ders kitaplarının etkinliklerinde düşünme ve iletişim becerilerine yönelik kazanım ve etkinliklerin alanyazına uygun olarak belirli bir sistematik içerisinde yeniden düzenlenmesi gerektiği önerilmiştir.
