Özet:
Farklı dozlarda UV-C ışın uygulamalarının taze fasulyelerin hasat sonrası kalite korunumu üzerine etkilerinin araştırıldığı bu çalışmada, ticari olgunlukta hasat edilen 'Bourgondia' çeşidi fasulyelere 0.1, 0.3 ve 0.5 kJ/m2 dozunda UV-C ışını uygulandıktan sonra modifiye atmosferli paketler (MAP) içerisinde 8 °C sıcaklık ve %90-95 oransal nem koşullarında 25 gün depolanmıştır. Muhafaza süresi boyunca 5'er gün aralıklarla alınan örneklerde bazı kalite ve fizyolojik parametrelerde oluşan değişimler izlenmiştir. Çalışmada ayrıca her örnekleme zamanında alınan ve 20 °C sıcaklık ve %60-65 oransal nem koşullarında 3 gün süreyle bekletilen fasulyelerin manav koşullarındaki durumları da araştırılmıştır. Çalışma sonunda, muhafaza süresince artan ağırlık kayıplarını UV-C uygulamaları etkilememiştir. Muhafaza süresince örneklerin titre edilebilir asit (TEA) miktarı artmış, suda çözünebilir kuru madde (SÇKM) miktarı düşmüş ancak artan UV-C dozları TEA miktarındaki artışı yavaşlatmıştır. Muhafaza süresince parlaklık (L*) değerleri artmış, kroma (C*) ile hue açı (hº) değerleri düşmüş ve UV-C uygulamaları daha düşük renk değerlerine yol açmıştır. Muhafaza süresince düşüş gösteren toplam şeker miktarı, UV-C uygulamaları ile daha iyi korunmuştur. Ancak UV-C ışın uygulamaları toplam klorofil miktarını etkilememiştir. Çalışmada, muhafaza süresi uzadıkça ve UV-C dozundaki artış, fasulyelerin toplam fenolik madde miktarını artırmışır. Depolama başlangıcında artan sonra düşüş eğilimi gösteren ürünün toplam flavonoid miktarını, raf ömrü koşullarında UV-C uygulamaları ve muhafaza süreleri etkilememiştir. UV-C uygulamaları dozdaki artışa bağlı olarak ürünün solunum hızını düşürmüştür. Çalışmamızda orta (0.3 kJ/m2) ve yüksek (0.5 kJ/m2) ışın dozları, 10. günden itibaren ürün yüzeyinde UV-C zararına yol açmıştır. Soğuk depolama süresince gözlenmeyen mantarsal bozulmalar, raf ömrü koşullarında orta ve yüksek doz uygulanan gruplarda, kontrol ve düşük doz uygulananlara göre daha yüksek olmuştur. Sonuç olarak, 0.1 kJ/m2 UV-C ışın dozu taze fasulyelerde kalitenin korunumu ve ürün dayanımı açısından etkili bulunmuş ve 25 gün süren muhafaza süresince güvenle kullanılabileceği belirlenmiştir.
