Özet:
Hem ülkemiz de hem de dünyada en fazla üretilen sebze türü olan domatesin yetiştiriciliği esnasında bazı biyotik ve abiyotik stres faktörleri ciddi bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu stres faktörleri ile mücadele de dayanıklı anaç ve çeşitlerin kullanımı en ekonomik, çevreci ve sürdürülebilir yöntemdir. Ancak ülkemizde kullanılan domates anaçlarının neredeyse tamamı ithal edilmektedir ve yerli anaç kullanımı yok denecek kadar azdır. Bu konudaki eksikliği gidermek amacıyla planlanan bu araştırmada; domates yetiştiriciliğinde kullanılabilmesi amacıyla türlerarası melezlemelerle elde edilen farklı anaçların verim ve kaliteye etkileri belirlenmiştir. Araştırmada, Solanum habrochaites, S. penelli ve S. lycopersicum arasında türlerarası melezlemeler ile geliştirilen aday anaçlar ve ticari olarak kullanılan Beaufort F1, Arazi F1, Amaron F1, Kingkong F1 anaçları üzerine Torry F1 çeşidi tüp aşılama tekniği ile aşılanmıştır. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekkerrürlü ve her tekerrürde 20 bitki olacak şekilde yürütülmüştür. Çalışmada; verim, bitki ve meyve özellikleri, anaç boyu (cm), anaç kalınlığı (cm), kalem boyu (cm), kalem kalınlığı (cm), yaprak sayısı (adet) ve aşı uyuşma performansları analiz edilmiştir. Çalışmada Beaufort F1 ve Amaron F1 anaçları 6.95 ve 6.61 kg bitki-1 ile verim açısından ilk sıralarda yer alırken, geliştirdiğimiz R19B-005 ve R19B-015 anaçlarında verim değerleri sırasıyla 6.24 ve 6.22 kg bitki-1 olarak bulunmuştur. Meyve ağırlığı açısından benzer sonuçlar alınmış olup, meyve rengi değerleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Ayrıca moleküler olarak Frl, Mi, I-2, Ty-1, Ty-3 ve Sw-5 genleri bakımından taranan çalışmada geliştirilen iki çeşit dayanıklı bulunmuştur.
