Yapay zeka, veri madenciliği ve büyük veri kavramlarına karşı okul yöneticilerinin algılarının belirlenmesi

Abstract

Yapay zekâ, büyük veri ve veri madenciliği kavramları son yıllarda dikkat çeken ve birçok alanda kullanılan konulardır. Ancak Türkiye'de özellikle eğitim alanında, bu kavramları temel alan çalışmalar oldukça sınırlıdır. Büyük veri ve veri madenciliği kavramlarının, Türkiye 2023 Eğitim Vizyonu'nda da yer alması, bu kavramların bilinirliğinin önemini ve konunun güncelliğini göstermektedir. Yeni ve teknolojik gelişmelere hızlı bir şekilde uyum sağlayabilecek donanımlı bir nesil yetiştirmek çağın en önemli konularından birisi haline gelmektedir. Bu çerçevede düşünüldüğünde, okul yöneticileri (müdür ve müdür yardımcıları), Milli Eğitim'in amaçları doğrultusunda eğitim öğretim faaliyetlerini sürdüren, okullarda liderlik görevini üstlenen kişiler olduğundan yapay zekâ, büyük veri ve veri madenciliği kavramlarına karşı algılarının belirlenmesinin öncelikle araştırılması gereken bir konu olduğu açıktır. Bu nedenle, bu çalışmanın evren birimini okul yöneticileri oluşturmaktadır. Bu tez çalışması, nicel araştırma modeli olarak tasarlanmıştır. Çalışma kapsamında, araştırmanın amacı doğrultusunda bir anket geliştirilmiştir. Bu anket üzerinden, Antalya iline bağlı 5 merkez ilçe olan Aksu, Döşemealtı, Kepez, Konyaaltı ve Muratpaşa'da resmi ilköğretim ve ortaöğretim okullarında okul yöneticisi olarak görev yapan 324 katılımcıya ulaşılmıştır. Elde edilen verilerin analizi için Basit ve Çoklu Uygunluk Analizi kullanılmıştır. Bu analiz sonucunda, açıklayıcı gücü oldukça yüksek olan grafiksel yaklaşımlar elde edilmiş ve bu yaklaşımların yorumlanması sonucunda veri yapıları içerisinde saklı kalmış önemli bulgular ortaya çıkarılmıştır. Analizler sonucunda; yapay zekâ, büyük veri ve veri madenciliği kavramlarının tanınırlık düzeylerinin birbirileriyle ilişkili olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Lisansüstü mezuniyet derecesine sahip olan okul yöneticileri bu kavramları daha iyi bildikleri tespit edilmiştir. Bu yüzden de okul yöneticilerinin en az yüksek lisans mezunu olmaları ve uluslararası alanda geçerli olan en az bir yabancı dil bilmesi büyük önem taşımaktadır. Yabancı dil bilen okul yöneticilerinin, teknolojiyi de daha yakından takip ettikleri dikkat çekmektedir. Okul yöneticilerinden hizmet içi eğitim ya da hizmet içi eğitim dışındaki kurs, seminer gibi eğitimlere katılanların, yapay zekâ, büyük veri ve veri madenciliği kavramlarına aşinalık düzeylerinin yüksek olduğundan yola çıkılarak, okul yöneticilerinin kendilerini sürekli olarak geliştirmelerinin önemi net bir şekilde görülmektedir. Lisans mezuniyet alanları mesleki ve teknik bölümler olan okul yöneticilerinin, teknolojinin getirmiş olduğu bu kavramları tanıma oranları yüksektir. Son zamanlarda gelişen robot teknolojisinin eğitime de uyarlanması çalışmaları göz önünde bulundurulduğunda; okul yöneticileri robotların varlığını okullarda genel itibariyle kabullendikleri; ancak öğretmeninin yerini tamamen almaları yerine yardımcı rolde olmaları gerektiğini savunmaktadırlar. Ayrıca okul yöneticileri, akıllı tahtaların okullarda kullanımına karşı olumlu bir bakış açısı sergilemektedir. Kıdem yılı fazla olan okul yöneticilerinin teknolojik gelişmelere daha yakın olduğu göz önünde bulundurulacak olursa, eskiden uygulanmış olan okul yöneticileri yetiştirme programının, hali hazırda uygulanan programdan çok daha verimli olduğu elde edilen bulgular çerçevesinde düşünülmektedir.