Learner autonomy representations in English language teaching (ELT) coursebooks

Abstract

Öğrenen özerkliği, uzun zamandır dil öğrenimi ve öğretiminde çok popüler bir araştırma alanı olmuştur. Holec (1979), öğrenen özerkliğini "kişinin kendi öğrenmesinin sorumluluğunu üstlenme yeteneği" olarak tanımlar (s. 4). Fenner (2000), öğrencilerin kendi öğrenmeleri için sorumluluk alma fırsatına sahip oldukları zaman ders kitaplarının sağladığı tüm materyallerin, öğretme potansiyelleri nedeniyle önemli olduğuna inanmaktadır. Reinders ve Balçıkanlı (2011), dil derslerinin ve elbette o derste kullanılan ders kitaplarının öğrencilerin özerklik kavramıyla en muhtemel karşılaştıkları bağlamlar olduğunu öne sürmektedir. Ders kitaplarının dil öğrenimindeki öneminden hareketle, öğrenen özerkliğini geliştirmede önemli bir role sahip olduğuna inanılıyorsa, ders kitaplarının bazı materyal değerlendirme yaklaşımlarıyla sistematik olarak incelenmesi gerekir (Fenner, 2000). Bu çalışma, İngilizce dili eğitiminde (İDE) ders kitaplarında bulunan öğrenen özerkliği temsillerini incelemektedir. Bu çalışmaya Türkiye'de bulunan devlet, özel ve vakıf kurumlarında çalışan 58 İngilizce öğretmeni katılmıştır. Bu çalışmada bahsi geçen kitaplar belge analizi yöntemiyle incelenmiştir. Bu çalışmada kitaplardaki öğrenen özerkliği unsurları için bir kontrol listesi yazar tarafından oluşturulmuştur. Ek olarak, yedi açık uçlu sorudan oluşan bir açık uçlu anket on katılımcı tarafından cevaplanmıştır. Sonuçlar, İDE ders kitaplarının, öğrencileri ders kitaplarıyla etkileşime girmeye motive eden yeni, ilginç, yaygın, otantik ve günlük içerik ve konular içerdiğini ve içerik ve konuların öğrencilerin deneyimlerini dikkate aldığını ortaya koymaktadır. Ayrıca, bütün beceriler için kendi kendine çalışmayı teşvik ederler. İDE ders kitaplarının, öğrencilerin ders kitaplarını kolayca takip etmelerini ve öğrenmelerini izlemelerini sağlamak için ayrıntılı bir genel bakış sayfası içerdiği ve ders kitaplarının düzeninin uygun ve takip edilmesi kolay olduğu da bulunmuştur. Ayrıca ders kitapları, öğrencilerin tercihlerini olumlu yönde etkilemek için bilgilendirici ve işlevsel görseller ile renkli ve iyi organize edilmiş tasarım içerir. Dahası, İDE ders kitaplarının kolay erişime sahip olduğu ve güncel oldukları keşfedilmiştir. Öğrencilerin sınıf dışında ders çalışmasına olanak tanımak için tamamlayıcı materyaller ve görevler, çevrimiçi platform ve teknolojiyle bütünleşmiş materyaller sağlarlar. Ek olarak, İDE ders kitapları, öğrencilerin anlamalarını ve öğrenmelerini kontrol etmeleri ve neyi ve ne ölçüde öğrendiklerini kontrol etmek için kendi kendilerini izlemeleri için bazı bölümler aracılığıyla öz değerlendirmeyi teşvik eder. Sonuçlara göre, İngilizce eğitimi ders kitapları öğrencilere öğrenme yönetim sistemleri, öz denetim listeleri, öz değerlendirme, öğrenme kaynakları ve rehberli etkinlikler gibi özerk öğrenmeyle ilgili bazı bileşenler sağlar. Ek olarak, açık talimatlar ve etkinlikler, anlaşılır soru yapısı, açıkça verilen görev hedefleri ve revizyon bölümleri, öğrenen özerkliğiyle ilgili bileşenler olarak kabul edilir. Özellikle Covid19 pandemi süreci göz önüne alındığında, sonuçlar ELT ders kitaplarının öğrenenlerin bağımsız ve bireysel çalışmasına yardımcı olduğunu ve yukarıda da bahsedildiği gibi öğrenen özerkliği ile ilgili özellikler aracılığıyla öğrenenlerin sınıf dışı öğrenmelerini teşvik ettiğini ortaya koymaktadır.