İlköğretim okulu öğretmenlerinin görüşlerine göre iş yaşam dengesi ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmada Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı resmi ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin görüşlerine göre iş yaşam dengesi düzeyleri, örgütsel bağlılık düzeyleri ve iş yaşam dengesi ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada nicel araştırma yaklaşımına dayalı yöntemlerden ilişkisel (korelasyonel) tarama yöntemi ve ilişkisel tarama yöntemlerinden açımlayıcı model kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini 2019/2020 eğitim öğretim yılında Antalya'nın Muratpaşa, Kepez, Konyaaltı, Aksu ve Döşemealtı ilçelerinde görev yapan ilköğretim öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın örnekleminin belirlenmesinde olasılığa dayalı örnekleme yöntemleri kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak ilköğretim öğretmenlerinin iş yaşam dengesi ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik iki ayrı ölçme aracı kullanılmıştır. Ölçme araçlarında 5'li Likert tipi derecelendirme kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde varsayımların karşılanması durumunda parametrik testler ve varsayımlarının karşılanmadığı durumlarda non-parametrik testler kullanılmıştır. Sonuç olarak öğretmenlerin iş yaşam dengelerinin yaşamın işe olumsuz etkisi (Yiose) boyutunda düşük düzeyde; işin yaşama olumsuz etkisi (İyose) boyutunda orta düzeyde, işin yaşama olumlu etkisi (İyole) boyutunda orta düzeyde ve yaşamın işe olumlu etkisi (Yiole) boyutunda yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerinin örgütsel bağlılıklarının duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık boyutlarında orta düzeyde olduğu anlaşılmıştır. Öğretmenlerin cinsiyet durumu değişkenine göre işin yaşama olumsuz etkisi (İyose) boyutunda kadın öğretmenlerin iş yaşam dengesi düzeyinin, erkek öğretmenlerden yüksek olduğu; eğitim durumu değişkenine göre lisans mezunu öğretmenlerin yaşamın işe olumlu etkisi (Yiole) boyutunda iş yaşam dengesi düzeyinin lisansüstü öğretmenlerden yüksek olduğu; yaş durumu değişkenine göre 42-49 yaş arası öğretmenlerin yaşamın işe olumlu etkisi (Yiole) boyutunda iş yaşam dengesi düzeylerinin 34-41 yaş arası öğretmenlerden yüksek olduğu; kıdem durumu değişkenine göre 11-15 yıl kıdeme sahip öğretmenlerin yaşamın işe olumsuz etkisi (Yiose) boyutunda iş yaşam dengesi düzeylerinin 16-20 yıl kıdeme sahip öğretmenlerden yüksek olduğu; bulundukları kurumlardaki çalışma süreleri değişkenine göre 21 ve üzeri yıl aynı kurumda çalışan öğretmenlerin işin yaşama olumlu etkisi (İyole) boyutunda iş yaşam dengesi düzeylerinin 6-10 yıl aynı kurumda çalışan öğretmenlerden yüksek olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin yaş durumu değişkenine göre öğretmenlerin devam bağlılıklarının 42-49 yaş arası öğretmenlerde en yüksek düzeyde, 18-25 yaş arasında en az düzeydedir; kıdem durumu değişkenine göre 21 yıl ve üzeri kıdeme sahip öğretmenlerin normatif bağlılık boyutunda 6-10 yıl kıdeme sahip öğretmenlerden daha yüksek; bulundukları kurumlardaki çalışma süreleri değişkenine göre 16-20 yıl aynı kurumda çalışan öğretmenlerin devam bağlılıklarının ve normatif bağlılıklarının 1-5 yıl arasında aynı kurumda çalışan öğretmenlerden yüksek olduğu saptanmıştır. İşin yaşama olumsuz etkisi (İyose) ve yaşamın işe olumsuz etkisi (Yiose) boyutları ile devam bağlılığı ve normatif bağlılık boyutları arasındaki ilişki dışında tüm alt boyutlar arasında anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir.