Özet:
Bu çalışma ortaokul altıncı sınıf öğrencilerinin sıfatları ve çeşitlerini bulma durumlarının incelenmesi ve farklı değişkenler açısından sıfatları ve çeşitlerini bulma durumlarında anlamlı farklılık olup olmadığının ortaya konulması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bunun yanında Türkçe öğretmenlerinin ve ortaokul altıncı sınıf öğrencilerinin sıfatların öğretimiyle ilgili görüşleri de belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada karma yönteminin nicel verileri desteklemek için nitel veya nicel yöntemlerden birinin ötekine göre daha fazla ön planda olduğu gömülü deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, nicel boyutta 2018-2019 eğitim öğretim yılında Şanlıurfa ilinde bulunan 4 ortaokulda öğrenim gören 160 altıncı sınıf öğrencisi; nitel boyutta ise açık uçlu soruya cevap veren ise 160 altıncı sınıf öğrencisi ile çalışmada belirlenen ölçütlere uyan ve çalışmaya gönüllü olarak katılmak isteyen 20 Türkçe öğretmeninden oluşmaktadır. Çalışmanın nicel verileri araştırmacı tarafından geliştirilen bir ölçme aracıyla; nitel verileri ise yarı yapılandırılmış görüşmelerle elde edilmiştir. Nicel verilerin çözümlenmesinde SPSS 22.0 paket program ve Mann Whitney U Testi ve Kruskal Wallis Testleri kullanılmıştır. Nitel verilerin analizi ise içerik analiz tekniği ile ve görüşler üst ve alt temalar altında kategorileştirilerek analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda öğrencilerin ölçme aracındaki sıfatları ve çeşitlerini doğru bulma oranı % 70,6; yanlış bulma oranı %28,2; boş bırakma oranın ise %1,1 olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin sıfatların nitelediği belirttiği unsurları doğru bulma oranlarını %68,2; yanlış bulma oranlarının %31,0 ve boş bırakma oranlarının ise %0,7 olduğu görülmüştür. Ortaokul altıncı sınıf öğrencilerinin sıfatların nitelediği/belirttiği unsurlara/cümleye/metne kattığı anlamı %13,62 oranında tam doğru buldukları, %39,78 oranında kısmen doğru buldukları, %37,78 oranında yanlış buldukları ve boş bırakma oranlarının ise %8,81 olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sıfatları ve çeşitlerini bulma durumlarının okul başarısı ve Türkçe dersi akademik başarı puanı açısından anlamlı farklılıklar gösterdiği, cinsiyete göre ise herhangi bir farklılık göstermediği saptanmıştır. Öğrencilerin sıfatların nitelediği/belirttiği unsurları (isim/zamir) bulma durumlarının Türkçe dersi akademik başarı puanına göre anlamlı farklılık gösterdiği cinsiyet ve okul başarısı açısından anlamlı farklılık göstermediği saptanmıştır. Altıncı sınıf öğrencilerinin sıfatların nitelediği/belirttiği unsurlara/cümleye/metne kattığı anlamı bulma durumlarının cinsiyet ve Türkçe dersi akademik başarı puanı açısından anlamlı farklılık gösterdiği okul başarı açısından ise anlamlı farklılık göstermediği görülmüştür. Öğrencilerin sıfatların nitelediği/belirttiği unsurları (isim/zamir) bulurken en fazla yaptıkları hatalar isme zamir deme hatası, isme sıfat deme hatası ve tamlama biçimindeki isimlerde yanlış işaretleme hatası olarak tespit edilmiştir. Öğrencilerin sıfatların nitelediği/belirttiği unsurlara/ cümleye/ metne kattığı anlamı bulurken en fazla yaptıkları hataların ise sıfatın anlamı yerine çeşidini tekrar söyleme, sıfat yerine ismi açıklama hataları olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin çoğunluğunun sıfatları ve çeşitlerini öğretirken, görsel ve materyal destekli öğretim yolunu izledikleri görülmüştür. Katılımcı öğretmenler sıfatların kattığı anlamı buldururken ise cümle ve metin içerisinde isim unsuru üzerinden buldurma yolunu izlediklerini ifade etmişlerdir. Öğrencilerin çoğunluğunun ise sıfatları ve çeşitlerini bulurken soru sorma yolunu başvurdukları sonucuna ulaşılmıştır.