Bazı turunçgil anaçlarının doku kültürü yöntemi ile çoğaltılması

Abstract

Bu araştırmada, ülkemiz ve bölgemiz için önem taşıyan Troyer sitranjı, Carrizo sitranjı ve Turunç anaçlarının in vitro da hızlı çoğaltılma olanakları araştırılmıştır. Çalışmada, tohumların sterilizasyonu aşamasında sodyum hipokloritin değişik konsantrasyonları (0, %5, %1 0 ve %1 5) denenmiştir. Kültürlerin her üç aşamasında da ortam olarak Murashige ve Skoog (MS) (1969) temel besi ortamı kullanılmıştır. Bu ortama kültürlerin büyüme ve gelişme aşamasında 1 mg/1 BAP (Benzil amino pürin) ve 1 mg/1 NAA (a-Naftelen asetik asit); 1 mg/1 BAP, 1 mg/1 NAA ve 1 mg/1 GA3 (Giberelik asit) ilave edilmiştir. Çoğaltma aşamasında ise BAP'm değişik konsantrasyonları (0, 1, 2 ve 3 mg/1) ve BAP'ın değişik konsantrasyonlarının (0, 1,2 ve 3 mg/1) 1 mg/1 NAA ile olan kombinasyonları denenmiştir. Çalışmada ayrıca optimum NAA konsantrasyonunun belirlenmesi için değişik NAA (0, 0.5, 1 ve 1.5 mg/1), 2 mg/1 BAP ile olan kombinasyonları denenmiştir. Çoğaltma aşamasında ayrıca epikotil, yapraklı boğum ve tepe sürgünü olmak üzere değişik eksplant tipleri denenmiş ve kullanılan hormon tipleri ve kombinasyonlarına en uygun eksplant belirlenmiştir.Araştırma sonuçlan, sodyum hipokloritin %15'lik konsantrasyonunun tohumların dezenfekslyonu açısından en iyi sonucu verdiğini göstermiştir. Kültürlerin büyüme ve gdişme jaasıada, Troyer sitranjı ve Carrizo sitranjı anaçlarında MS ortamına 1 mg/1 I NAA ve 1 mg/I GM ilavesi diğer ortamlardan daha başarılı bulunmuştur. ûinda ise î mg/1 BAP ve 1 mg/1 NAA ilavesi bağımsız gelişen sürgün sayısı bakımır : > diğer uygulamalardan daha başarılı bulunmuştur. Çoğaltma aşamasında, denemede kullanılan üç turunçgîl anacında da BAP bağımsız kullanıldığı zaman 1 mg/1 konsantrasyonu, BAP'm NAA ile birlikte kullanımı durumunda ise 2 mg/1 BAP'ın 1 mg/1 NAA ile olan kombinasyonu sürgün sayısı bakımından en iyi sonucu vermiştir. Eksplant tipleri açısından, BAP'm bağımsız ve NAA ile birlikte kullanıldığı çalışmada; Troyer sitranjı anacında epikotil, Carrizo sitranjı anacında tepe sürgünü, Turunçta ise yapraklı boğum çoğalma oranı bakımından daha başarılı bulunmuştur. Köklendirme aşamasında, Troyer ve Carrizo sitranjı anaçlarında IBA'nın 2 mg/1 konsantrasyonu kök sayısı bakımından 1 mg/1 ve 3 mg/1 konsantrasyonlarından daha başarılı bulunmuş, buna karşın bitki boyu, en uzun ve ortalama kök uzunluğu açısından ise BBA'nm 1 ve 3 mg/1 konsantrasyonları 2 mg/1 konsantrasyonundan daha iyi sonuç vermiştir. Turunç anacında ise denenen her üç köklendirme ortamında da başarılı sonuç alınamamıştır. Araştırma sonuçları, çoğaltma aşamasında Troyer sitranjı anacı için eksplant olarak epikotil, Carrizo sitranjı anacı için tepe sürgünü, Turunçta ise yapraklı boğum kullanımının en iyi sonuç verdiğini göstermiştir. Denenen ortamlarda, Troyer ve Carrizo sitranjı anaçlarında BAP'm 1 mg/1 konsantrasyonunun tek başına yada BAP'm 2 mg/1 konsantrasyonunun 1 mg/1 NAA ile kombinasyonu; Turunç anacında ise BAP'm tek basma kullanımı sürgün sayısı bakımından en iyi sonucu vermiştir. Araştırmada denemede kullanılan anaçlardan Troyer sitranjı ve Carrizo sitranjı anaçları köklenme açısından başarılı bulunurken, turunç anacından tatminkar sonuç alınamamıştır.