Ergenlerde algılanan anne-baba tutumu ile duygusal özerklik ve sır saklama arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı algılanan anne tutumu ve baba tutumu alt boyutlarının (duyarlık, psikolojik kontrol, davranışsal denetim, özerklik desteği) ergenlerin toplam duygusal özerklikleri ve alt boyutları (idealleştirmeme, bağımsızlaşma, bireyleşme) ile sır saklama eğilimleri üzerindeki yordayıcı rolünü incelemektir. Araştırmada ayrıca cinsiyet değişkeni ile algılanan anne tutumu ve baba tutumu, toplam duygusal özerklik ve alt boyutları ve sır saklama eğilimi arasındaki ilişkilerin incelenmesi de amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Antalya ili Serik ilçesinde 2017-2018 eğitim-öğretim yılı ilk döneminde öğrenim gören 565, 8, 9, 10. ve 11. sınıfa devam eden öğrenciden oluşturulmuştur. Araştırmanın bağımsız değişkenlerini anne tutumu ve baba tutumu alt boyutları (duyarlık, psikolojik kontrol, davranışsal denetim, özerklik desteği) oluşturmaktadır. Araştırmanın bağımlı değişkenlerini duygusal özerklik ve alt boyutları (idealleştirmeme, bağımsızlaşma, bireyleşme) ile sır saklama eğilimi oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında Soenens, Beyers ve Goossens (2004) tarafından geliştirilmiş ve Türkçeye uyarlaması Sevim (2014) tarafından yapılmış Leuven Algılanan Ana Babalık Ölçeği; Steinberg ve Silverberg (1986) tarafından geliştirilen, Türkçeye uyarlaması Deniz, Çok ve Duyan (2013) tarafından yapılmış Duygusal Özerklik Ölçeği ve Larson ve Chastain (1990) tarafından geliştirilen ve Türkçeye uyarlaması Deniz (2010) tarafından yapılmış Kendini Gizleme Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Veri toplama araçları, 2017-2018 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde öğrencilere uygulanmıştır. T-testi analizleri kızların anne tutumu duyarlık ve davranışsal denetim puanlarının ve baba tutumu davranışsal denetim puanlarının daha yüksek olduğunu göstermiştir. T-testi analizleri erkeklerin duygusal özerklik alt boyutu idealleştirmeme puanlarının daha yüksek, kızların ise sır saklama puanlarının daha yüksek olduğunu göstermiştir. Çoklu doğrusal regresyon analizi sonuçları anne tutumu duyarlık alt boyutunun, duygusal özerkliğin tüm alt boyutlarının (idealleştirmeme, bağımsızlaşma, bireyleşme) yordayıcısı olduğunu göstermiştir. Bireyleşme ise, anne tutumu alt boyutları duyarlık, psikolojik kontrol, davranışsal denetim tarafından yordanmaktadır. Çoklu doğrusal regresyon analizi sonuçları, baba tutumu duyarlık alt boyutunun duygusal özerkliğin tüm alt boyutlarının (idealleştirmeme, bağımsızlaşma, bireyleşme) yordayıcısı olduğunu göstermiştir. Bireyleşme ise, baba tutumu alt boyutları duyarlık ve psikolojik kontrol tarafından yordanmaktadır. Çoklu doğrusal regresyon analizi sonuçları toplam duygusal özerkliğin anne ve baba tutumu alt boyutlarından duyarlık ve psikolojik kontrol tarafından yordandığını göstermiştir. Toplam duygusal özerklik anne ve baba tutumu alt boyutlarından duyarlık ve psikolojik kontrol tarafından yordanmaktadır. Sır saklama, anne tutumu alt boyutlarından duyarlık ve psikolojik kontrol; baba tutumu alt boyutlarından özerklik desteği, duyarlık ve psikolojik kontrol tarafından yordanmaktadır.