Abstract:
Amerikan psikolog Howard Gardner'ın 1983 yılında Çoklu Zekâ Kuramı'nı (ÇZK) yayımlaması ile birlikte zekayı anlamak üzerine süregelen tartışmalar yeni bir soluk kazanmış oldu. Zekanın genellemelerle sınırlandırılabildiğini iddia eden üniteryen görüşün desteklendiği geleneksel yaklaşımların aksine Gardner, zekanın çoklu yönleri olduğunu savunduğu plüralist yaklaşımı desteklemiştir. Kuramı ile Gardner, Sözel – Dilsel (SDZ), Görsel – Mekansal (GMZ), Mantıksal – Matematiksel (MMZ), Bedensel – Kinstetik (BKZ), Müziksel – Ritmik (MRZ), İçsel – Kişiye dönük (İKZ), Sosyal – Kişiler arası (SKZ), Doğa (DZ) adı altında bir grup zekâ türünün varlığını öne sürmüştür. ÇZK her ne kadar psikoloji bilimini hedefleyerek sunulmuş olsa da farklı disiplinlerde de ön plana çıkmayı başarmıştır. Eğitim bilimleri açısından bakıldığında ise çeşitli eğitimcilerin bu kuramın eğitimsel hedefler doğrultusunda entegre edilmesi hususunda girişimleri olduğu görülmektedir. Öğretim ve öğrenimde esasi destek materyali olan ders kitaplarının ise eğitimde önemli bir role sahip olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle, ÇZK'nin ders kitaplarında uygulanmasını incelemek üzere çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Türkiye'de ÇZK'nin İngilizce ders kitaplarına entegre edilmesi 2006 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından resmen uygulamaya geçirilmiştir. Bu tez çalışmasında ÇZK'nin Türkiye'deki devlet ilkokullarında 2, 3, 4 ve ortaokullarında 5, 6, 7, 8 sınıflarda okutulan İngilizce ders kitaplarındaki kullanımını görmek amacıyla alternatif bir ders kitabı analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuca göre en çok başvurulmuş olan zeka türü SDZ olmuştur ve bunu sırasıyla GMZ, MMZ, SKZ, İKZ, BKZ, DZ ve MRZ izlemiştir. İlkokul ve ortaokul sınıfları olarak iki grup birbiriyle kıyaslandığında ise baskın zeka türlerinin her iki grupta da sırasıyla SDZ, GMZ, MMZ, SKZ olduğu görülürken, İKZ, DZ, BKZ ve MRZ türleri sıralamasında ve elde edilen oranlar bakımından farklılıklar olduğu görülmüştür.
