Özet:
Şehir tarihi araştırmaları, bir bölgenin sosyo-ekonomik ve kültürel varlığının ortaya konulmasında büyük önem taşımaktadır. Tarih boyunca önemli bir yerleşim yeri olan Istanos, Teke Sancağı'na bağlı Antalya kazasının bir nahiyesi olarak bu statüsünü XX. yüzyıl başlarına kadar sürdürmüştür. Tanzimat döneminden itibaren yaşanan gelişmelerin bir neticesi olarak, 1914'te başlayan bürokratik girişimlerin 1917'de sonuç vermesiyle kaza haline getirilmiş ve Korkuteli adını almıştır. Çalışmamızın amacı, Antalya kazasının bir nahiyesi ve yaylağı olan Istanos'un 1839-1917 arasındaki resmini ortaya koymaya çalışmaktır. Bu çalışmada şehir tarihçiliği açısından önem taşıyan Antalya Şer'iyye Sicilleri, Istanos Temettuat Defterleri, Teke Nüfus Defterleri, Konya Vilayeti Salnameleri ve Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nin çeşitli fonlarındaki arşiv belgeleri kullanılmış; Istanos'un idari, sosyal, ekonomik durumu, bu üç ana başlık altında derinleştirilerek incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmamız sırasında, Istanos'un aile yapısı, kültürel varlıkları, eğitim yapısı, toprağın ve tarımın durumu ve nahiyenin ekonomik faaliyetleri araştırılmış ve tesbit edilmiştir. Bunun yanı sıra Istanos'un Antalya için önemli bir sayfiye yeri olduğu, Antalyalı ahalinin çeşitli açılardan Istanos'u yatırım alanı olarak gördüğü anlaşılmıştır. Istanos'un yerli ahalisi yanında, Yörük-Türkmen cemaatlerinin Istanos'daki varlığı ve sosyo-ekonomik durumları anlatılan konular arasındadır. Istanos'da yapılan tarım ve hayvancılık ile el sanatları ve küçük üretim faaliyetlerinin ülkenin iktisadi birikimine sağladığı katkı ortaya konmuştur.
