Özet:
Bu çalışmada, ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerinin özneyi bulma durumlarının incelenmesi ve farklı değişkenler açısından özneyi bulma durumlarında anlamlı bir farklılık olup olmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bunun yanında Türkçe öğretmenlerinin ve sekizinci sınıf öğrencilerinin özne öğretimiyle ilgili görüşleri de ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, nicel boyutta 2016-2017 eğitim öğretim yılında Antalya ilinde bulunan 4 ortaokulda öğrenim gören 120 sekizinci sınıf öğrencisi; nitel boyutta ise açık uçlu soruya cevap veren 82 sekizinci sınıf öğrencisi ile 11 Türkçe öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırmada karma yöntem ve nicel verileri desteklemek için gömülü desen kullanılmıştır. Nicel veriler araştırmacı tarafından geliştirilen 30 cümleden oluşan bir ölçme aracıyla; nitel veriler yarı yapılandırılmış görüşmelerle elde edilmiştir. Nicel verilerin çözümlenmesinde ise Kay-Kare, Mann Whitney U Testi ve Kruskal Wallis Testi kullanılmıştır. Sonuçlar 0,05 anlamlılık düzeyi kullanılarak yorumlanmıştır. Nitel veriler içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Sonuç olarak, öğrencilerin ölçme aracındaki cümleleri doğru cevaplama oranı %58,78; yanlış cevaplama oranı %32,47; boş bırakma oranı ise %8,73 olarak tespit edilmiştir. Özneyi bulma durumlarının cinsiyet, okul türü, TEOG puanı açısından anlamlı farklılıklar gösterdiği saptanmıştır. Öğrenciler işaretsiz ve kelime grubu yapılı öznesi olan cümlelerde daha çok hata yapmışlardır. Öğrencilerin özneyi bulurken en çok kelime grubu bölme ve başka unsura özne deme hatası yaptığı görülmüştür. Öğretmenlerin çoğunluğunun özneyi bulmada soru yolunu kullandığı, öğrencilerin çoğunluğunun da özneyi soru yoluyla bulduğu tespit edilmiştir.
