Özet:
Türkiye'de, Türk-İslam felsefesinin mahiyeti ve tarihine ilişkin çalışmalar, Cumhuriyet döneminden günümüze hızlanarak devam etmektir. Ancak en yoğun dönemi Cumhuriyet öncesi dönemdir. Cumhuriyet döneminde Türk felsefesi, en özgün fikirlerin ortaya atıldığı dönemdir. Çünkü bu dönemde, teknolojik olarak yeniliklerin meydana gelmesiyle ve bu da yeni felsefenin gelişmesine imkân sağlamıştır. Bilimsel, siyasal, ekonomik açıdan gelişen ve değişen dönemde, Türk filozofları, bu değişikliklerden oldukça etkilenmişlerdir. Filozoflar, bu dönemde en verimli çağına girmiş, eserlerinde de çokça yenilikçi düşüncelerin yer aldığı gözlemlenmiştir. Filozoflar, kendi yazdıkları eserlerin yanında, önemli olarak gördükleri eserleri de dilimize tercüme etmişlerdir. İşte Mehmet Karasan da, bu önemli filozoflar arasında yer alan kişilerdendir. Onu Cumhuriyet döneminin, verimli Türk filozofları arasında görmekte pek de yanılmış olmayız. Yapılan bu tez çalışmasının birinci bölümünde; Karasan'ın hayatı, tercüme ve telif eserlerinin tanıtımı yapılmış ve görülmüştür ki, hayatında Atatürk ile tanışması gibi önemli gelişmeler olmuş ve bu da hayatının bundan sonraki bölümlerini etkilemiştir. Karasan'ın kendi yazdığı eserlerinin yanı sıra, birçok filozoftan tercüme ettiği eserlerinin önemine değinilmiştir. Türk felsefesinin gelişimi açısından bu eserler, önemli niteliktedir. İkinci bölümde; Karasan'ın felsefi görüşlerine yer verilmiştir: Bilgi, ontoloji, ahlak hakkındaki görüşleri üzerine araştırmalarda bulunulmuş, örnekler ve karşılaştırmalarla da konular açıklanmıştır. Görülmüştür ki Karasan'ın bu görüşleri, felsefenin mahiyeti açısından önemli bir yere sahiptir. Üçüncü bölümde ise; diğer görüşleri olan, din sosyolojisi, siyasi ve psikoloji hakkındaki görüşlerine yer verilmiş ve görülmüştür ki Karasan'ın bu konular hakkındaki görüşleri iyi, sağlam, ahlaklı ve nitelikli bir toplumun yetişmesinde önem arz etmektedir. Son olarak da, sonuç bölümü ile tez tamamlanmış ve yine görülmüştür ki, günümüzde çoğu filozofun ortaya koyamadığını Karasan, döneminin kısıtlı imkânlarında ortaya koymuştur.
