Turizm işletmelerinde devlet teşviklerinin TMS-20 standardı ve yasal düzenlemeler açısından incelenmesi

Abstract

Turizm; ekonomik, sosyo-kültürel ve çevresel etkileri olan, temelde insan faktörüne dayalı dinamik bir süreçtir. Amaçları ve biçimleri zaman içerisinde farklılık gösterse de günümüzde oldukça önem taşıyan bir sektör haline gelmiştir. Turizm, kavramın geçtiği ilk günden bugüne, büyük bir gelişme göstermiş ve beraberinde birçok sektörü de çeşitli şekillerde etkilemiştir. Bu açıdan bakıldığında turizmin ekonomik etkisinin, diğer etkilerine göre daha fazla dikkat çektiği söylenebilmektedir. Yatırım ağırlıklı bir sektör olan turizm sektörü, Türkiye'de özellikle 1980 yılından sonra sağlanan devlet teşviklerinin etkisi ile önemli bir gelişme göstermiş ve ülkenin ekonomik zorluklar yaşadığı dönemlerde sağladığı döviz girdisi ile dış açığın ve işsizliğin azaltılmasında, ödemeler bilançosunun iyileştirilmesinde önemli bir paya sahip olmuştur. Bu çalışma, turizm sektörüne sağlanan devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesi konusunu hem "TMS-20 Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Devlet Yardımlarının Açıklanması Standardı" hem de "Yasal Düzenlemeler (Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Vergi Usul Kanunu)" açısından ele alarak, uygulamalar arasındaki farkları ortaya koymayı ve bu farklılıkların giderilmesi amacıyla yapılacak inceleme, araştırma ve çalışmalara yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla hazırlanan çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde turizmin tanımı, tarihsel gelişimi, türleri, etkileri ve Türkiye ekonomisindeki yeri ve önemi ile ilgili genel tanımlamalara ve açıklamalara yer verilmiştir. İkinci bölümde genel olarak teşvik kavramına, teşviklerin amaçlarına ve özeliklerine, Türkiye'de turizm sektörüne sağlanan devlet teşviklerinin tarihsel gelişimine ve bu teşviklerin hangi sınıflandırma adı altında sağlanmış olduğu konusunda gerekli açıklamalara detaylı bir şekilde yer verilmiştir. Üçüncü bölümde kavramsal çerçeve kapsamında Muhasebe Standartları, TMS-20 Standardı, Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Vergi Usul Kanunu ile ilgili genel tanımlamalara ve açıklamalara yer verilirken turizm sektörüne sağlanan teşviklerin TMS-20 standardı ile Yasal Düzenlemeler açısından nasıl muhasebeleştirilmesi gerektiğine yönelik bilgiler sunulmuştur. Dördüncü ve son bölümde ise turizm sektörüne sağlanan teşviklerin TMS-20 Standardı ve Yasal Düzenlemeler (Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Vergi Usul Kanunu) çerçevesinde muhasebeleştirilmesi ile ilgili kapsamlı bir örnek uygulamaya yer verilmiştir. Örnek uygulama bölümünde verilen örneğin kuramsal bir örnek olması ve sadece belli başlı teşvik unsurlarını içermesi çalışmanın sınırlılıklarını oluşturmaktadır.