Gastronomi ve turizm bütünleşmesinde izlenilen stratejik süreç üzerine nitel bir araştırma : Kapadokya örneği

Abstract

Bu araştırmanın amacını gastronomi ve turizm bütünleşmesinde izlenen stratejik sürecin tespiti oluşturmaktadır. Araştırmanın alanı Uçhisar, Göreme, Avanos, Ürgüp, Derinkuyu, Kaymaklı, Ihlara ve çevresini içeren Kayalık Kapadokya Bölgesi olarak belirlenmiştir. Araştırma konusuna ilişkin yeterli sayıda çalışmanın bulunmaması ve bu nedenle katılımcılardan gelen derinlemesine bilgiye daha fazla ihtiyaç duyulması nedeni ile nitel araştırma yöntemlerinden yararlanılmıştır. Böylece gastronomi ve turizm bütünleşmesinde izlenen stratejik sürece ilişkin ilgili paydaşlarla yapılan görüşmeler doğrultusunda daha zengin bir veri kaynağına ulaşılacağı ve bu yaklaşımın konunun doğru bir biçimde kavramsallaştırılmasına yardımcı olacağı düşünülmüştür. Araştırmada veri toplama teknikleri doküman analizi ve yüz yüze derinlemesine yapılan görüşmeler olmak üzere iki bileşenden oluşmaktadır. Bu kapsamda görüşmeler 10-30 Temmuz 2015 tarihleri arasında gönüllülük esasına göre seçilen 30 turizm paydaşı ile gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerde kullanılan yarı yapılandırılmış soru formu, konuya ilişkin yapılan doküman analizi doğrultusunda oluşturulmuştur. Bulgular sonucu elde edilen sekiz ana temayı gastronomik turizm ürünleri, gastronomik kimlik, paydaşlar ve yönetimi, paydaşların görüşleri, restoranlar, eylemler, turist davranışı ve pazarlar oluşturmaktadır. Gastronomik turizm ürünleri ana teması altında yöresel yemekler, yerel şarap, yarışmalar, yemek turları, şarap tadımı, festivaller; gastronomik kimlik ana teması altında coğrafya ve kültür; paydaşlar ve yönetimi ana teması altında paydaş grupları ve işbirliği, bireysel girişimler; paydaşların görüşleri ana teması altında gastronomik vizyon, durum değerlendirmesi; restoranlar ana teması altında restoranların konumu, restoranlarda işgörenler, restoranlarda atmosfer, restoranlarda sunulan yöresel yemeklerin otantizmi; eylemler ana teması altında keşif-envanter ve eğitim, turist davranışı ana teması altında ise turist davranışı ve motivasyonu; pazarlar ana teması altında gastronomi pazarı ve gastronomi turizm tanıtım politikaları yer almaktadır. Araştırma sonucunda bölgede gastronomi ve turizm bütünleşmesine ilişkin bir vizyon olsa da belirgin bir strateji olmadığı, turizm bağlamında gastronomiden daha iyi faydalanabilmek için açık ve ölçülebilir hedefler konmadığı ve dolayısıyla bu hedeflere ulaştıracak eylemlere ilişkin tanımlamaların yapılmamış olduğu, paydaşlar arası işbirliği ve koordinasyonda hissedilir düzeyde eksiklikler olduğuna ilişkin elde edilen bulgular gastronomi ve turizm bütünleşmesinde stratejik planlama yaklaşımından bahsedilemeyeceğine işaret etmektedir. Öte yandan, bölgede turistlerin taleplerine yanıt olarak gelişen ve gastronomi turizmi alanında ortaya çıkmakta olan ve stratejinin ilk uygulamaları olarak değerlendirilebilecek yerel restoran örnekleri ve şarap tadımı örnekleri, bölgenin gastronomik açıdan bir potansiyele sahip olması, paydaşların büyük bir bölümünün gastronomi turizmine ilişkin taşıdıkları farkındalık, bölge için öngördükleri gastronomik vizyon ve bölgede gastronomi turizmine ilişkin bireysel girişimlerde bulunulması stratejik planlamadan ziyade ortaya çıkan stratejinin geçerli bir model olduğunu destekler niteliktedir.