Özet:
Bu çalışmanın amacı MEB tarafından belirlenen amaçlar doğrultusunda merkezi olarak uygulanan Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş (TEOG) Sınavının amaçlarına ne derece ulaştığını ortaya çıkarmaktır. MEB'in TEOG ile birlikte özellikle sınav kaygısını azaltmak, okul dışı kurumlara olan ihtiyacı azaltmak ve öğrencileri sportif faaliyetlere yönlendirmek amaçları üzerinde yoğunlaştığı görülmüştür. Bu amaçlar ve MEB'in amaçlarını sıraladığı rapor, çalışmanın çıkış noktasını oluşturmuştur. Buradan hareketle sınav sistemindeki değişiklikten etkilenen ve aynı zamanda sınav paydaşları olan öğrenci, veli, öğretmen ve yöneticilerden oluşan 51 kişilik örneklem grubu ile görüşmeler yapıldığından ve çalışmaya dâhil olan okulların 8.sınıf öğrencilerinin tamamının TEOG puanları ile öğretmen yapımı sınav puanları arasındaki ilişki incelendiğinden araştırma da karma yöntem kullanılmıştır. Diğer taraftan çalışmanın 51 kişilik amaçsal ölçüt örneklemini devlet başarılı, devlet başarısız ve özel ortaöğretim okullarında bulunan toplam 15 öğrenci, 15 veli, 18 branş öğretmeni ve 3 yönetici oluşturmaktadır. Okullardan eşit sayılarda seçilen örneklemlerden yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilen nitel verilerin analizinde betimsel analiz, öğretmen yapımı sınavlar ile TEOG sınavına ait nicel verilerin arasındaki ilişkiyi incelemek için Pearson Korelason analizi kullanılmıştır. Bulgular genel olarak değerlendirildiğinde sınav sisteminin kaygıya neden olduğu sınav sayısının iki defa oluşunun iki defa kaygıya neden olduğu ancak ikinci sınavın varlığından dolayı stresin biraz azaldığı, telafi sınavının varlığının olumlu olduğu ancak sınav paydaşlarına göre asıl sınav ve telafi sınavının eşit güçlükte olmadığı ve telafi sınavına giren öğrencilerin daha avantajlı olduğu, okul dışı kurumlara olan ihtiyacın sınav müfredatının yetişmesi zorunluluğu, sınıfların kalabalık olması ve okul dışı kurumlara yönelik algının varlığından dolayı arttığı, okul-veli arasındaki ilişkinin değişmediği, öğrencilerin ders çalışmaktan kendilerini tanıma fırsatı bulamadığı bundan dolayı sportif faaliyetlere vakit ayıramadığı ve son olarak hesaplanan yerleştirme puanının adil hesaplanmadığını ve sınavın adiliyetine güvenmedikleri görülmüştür. Ayrıca öğrenciler dışındaki paydaşlar merkezi yapılan iki sınavın 3 sınavlı derslerin 2. sınavı olması ile öğrencilerin 3. sınava olan motivasyonun azalttığını bu yüzden derslere motive olmadıklarını dile getirmiştir. Başarılı devlet okulunda öğretmen yapımı birinci sınavlar ile TEOG arasındaki ilişkinin daha yüksek çıkması bu bulguyu desteklemektedir. Başarısız devlet okulunda son sınavların TEOG ile daha yüksek korelasyon göstermesi son sınav notlarının TEOG'a benzetildiğini bu durumunda birinci sınavın TEOG'tan uzak olduğunu ve son sınav notlarının TEOG'a benzetildiğini göstermektedir. Sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde, TEOG sistemi bazı amaçlarına ulaşırken bazı amaçlarına ulaşamamıştır. Bu durumda amaçlar ve uygulamalar yeniden gözden geçirilerek paydaşların tamamında olmasa bile çoğunluğunda bu amaçlara ulaşılması sağlanabilir.