Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfı eğitim yardımlarının ilkokul, ortaokul, lise öğrencileri ve ailelerine etkileri (Antalya ili Muratpaşa ilçesi örneği)

Abstract

Bu çalışmanın amacı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından gerçekleştirilen eğitim yardımlarının yardımlardan faydalanan ailelerin eğitim yardımları konusundaki görüşlerini almak ve yardımlardan faydalanan aileler ve ailelerin öğrencileri üzerindeki etkilerini belirlemek ve olası sorunlara yönelik çözüm önerileri ortaya koymaktır. Çalışmanın başlangıcında daha önce eğitim yardımları konusunda Türkiye'de ve dünyada yapılan farklı çalışmalar incelenmiştir. Bu incelemede Türkiye'de ve dünyadaki farklı eğitim yardımı programları, eğitim yardımlarının Türkiye'deki, dünyadaki genel durumu ve farklı uygulamaları ve bu yardımların yardımlardan faydalanan aileler ve aile bireyleri üzerindeki etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma sırasında daha önce Türkiye'de ve dünyanın değişik ülkelerinde uygulanan farklı eğitim yardımı programlarına yönelik yaklaşımlar incelenmiştir. Dünyadaki ve Türkiye'deki uygulanan eğitim yardımı programlarının fayda sahipleri üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Araştırmada kullanılan görüşme formu, birinci bölümünde, eğitim yardımından faydalanan kişilerin, cinsiyet, eğitim durumu, medeni durumu, hanedeki kişi sayısı, hanede okula devam eden öğrenci sayısı, hanedeki birey kişi sayısı, hanedeki çalışan sayısı, başka kurumlardan alınan yardımlar, hanede kötü alışkanlığı olan birey sayısı, kötü alışkanlıklar için yapılan harcama miktarı gibi demografik yapı analizi, ikinci bölümü ise eğitim yardımlarının gerekliliği, yeterliliği veya yetersizliği, yardım faydalanıcılarının eğitim yardımlarıyla ilgili görüşleri ve yardımların aileler ve öğrenciler üzerindeki etkilerine yönelik sorulardan oluşmaktadır. Bu araştırmanın evrenini Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı Antalya İli Muratpaşa İlçesi Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı'ndan eğitim yardımı alan aileler oluşturmuştur. Bu araştırmanın örneklemi tesadüfi atama yöntemiyle belirlenmiştir. Elde edilen veriler, SPSS 21.0 (Statistical Program for Social Sciences) istatistik programı yardımıyla frekans, yüzde analizi ve betimleme yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Araştırma sonuçlarının analizine göre eğitim yardımlarının tamamına yakınının nakdi olarak yapıldığı tespit edilmiştir. Yardımlardan faydalanan ailelerin eğitim düzeylerinin düşük olduğu, ailelerin öğrencilerinin eğitim ihtiyaçlarını karşılamakta çok zorlandıkları, nakdi olarak verilen eğitim yardımlarının büyük bir bölümünün amacına uygun kullanılmadığı, eğitim yardımlarından yararlanan fayda sahiplerinin devlete olan güvenini artırdığı, öğrencilerin okula devam durumunu önemli oranda etkilediği, eğitim yardımlarının yetersiz olduğu, yardımların tamamına yakınının eğitim programı gereği veya diğer nedenlerle annelere verildiği ve yardımların annenin ailedeki sosyal konumunu önemli oranda olumlu yönde etkilediği ortaya çıkmıştır. Eğitim yardımı programlarına farklı eğitim yardımlarının eklenmesi gerektiği, izleme ve değerlendirme mekanizmasının da devreye alınarak yardımların etkilerinin daha verimli hale getirilebileceği değerlendirilmektedir. Eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanmasının yoksulluğun azaltılmasına önemli ölçüde katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Özellikle liseye devam eden öğrencilere yapılan öğrenci taşıma yardımlarının lisede örgün eğitime devam eden öğrenci sayısında önemli artış sağladığı görülmüştür.