Manavgat yöresi domates (Solanum lycopersicum L.) seralarının beslenme durumunun belirlenmesi ve toprak tuzluluğunun dönemsel değişiminin izlenmesi

Abstract

Bu çalışmada Manavgat yöresinde sera koşullarında tek dönem domates (Solanumlycopersicum L.) yetiştiriciliği yapılan alanlarda bitkilerin beslenme durumları ve vejetasyon dönemi boyunca topraktaki tuzluluğun değişimi izlenmiştir. Bu kapsamda yetiştiricilik süresinin 4 farklı döneminde (Eylül 2014, Kasım 2014, Mart 2015, Haziran 2015) toprak örnekleri 2 farklı toprak derinliğinden (0-20 cm ve 20-40 cm) alınmış, ayrıca aynı seralardan yaprak örneklemesi (2014 Kasım) yapılmıştır. Alınan toprak örneklerinde EC, pH, organik madde, kireç, bünye, toplam N, alınabilir P, değişebilir K+, Ca+², Mg+2, Na+, alınabilir Fe+2, Zn+2, Mn+, Cu+2 analizleri yapılmıştır. Ayrıca domates seralarından alınan yaprak örneklerinin ise N, P, K, Ca, Mg, Na, Fe, Mn, Zn ve Cu içerikleri belirlenmiştir. Topraklarda bünye analizi sonucunda araştırma yapılan bölge topraklarının genellikle kumlu killi tın bünyeye sahip olduğu, çoğunlukla hafif alkali ve alkali özellik gösterdiği ve tuzluluk problemi olmadığı görülmüştür. Genel olarak yetiştiricilik açısından olumsuz sonuçlara sebep olabilecek derecede kireçli yapıya sahip oldukları ve organik madde içeriklerinin yetersiz olduğu gözlemlenmiştir. Makro besin elementi içeriklerinden toplam N bakımından genel olarak çok iyi, alınabilir P değerleri yüksek, değişebilir K kapsamları sınır değerlerine göre değişkenlik göstermekle birlikte potasyumlu beslenmenin yetersiz olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte değişebilir Ca yönünden orta ve iyi, değişebilir Mg kapsamının iyi, değişebilir Na'un düşük olduğu tespit edilmiştir. Mikro besin elementi içeriklerinden alınabilir Fe ve Zn bakımından iyi, alınabilir Mn ve Cu bakımından yeterli olduğu tespit edilmiştir. Yapılan yaprak analizi sonuçlarına göre; yaprak örneklerinin toplam N içeriği bakımından çoğunlukla yeterli ve yüksek, P bakımından genel olarak yeterli, K bakımından noksan, Ca bakımından yüksek ve yeterli, Mg bakımından yeterli, Fe bakımından noksan, Mn bakımından büyük oranda yeterli, Zn bakımından noksan ve yeterli, Cu bakımından yeterli ve noksan sınır değerleri arasında olduğu belirlenmiştir. Sera topraklarının tuzluluğunun vejetasyon dönemi boyunca değişimi incelendiğinde toprak örneklerinin; 0-20 cm ve 20-40 cm derinliklerde EC değerlerinin zamanla artış gösterdiği ve bu artışların bitki gelişimini engelleyebilecek kritik değerlere ulaşmadığı saptanmıştır. EC değerleri 0-20 cm toprak derinliğinde minimum 0.30 dS m-1, maksimum 2.04 dS m-1 iken, 20-40 cm toprak derinliğinde minimum 0.35 dS m-1, maksimum 3.29 dS m-1 olarak belirlenmiştir. Özellikle etkili bitki kök derinliğindeki tuzluluğun düşük düzeylerde olmasının verimde oluşabilecek kayıpların azalması açısından önemli olacağı sonucuna varılmıştır. Sonuç olarak sera topraklarının, yüksek pH ve yüksek kireç içeriğine sahip olduğu tespit edilmiştir ve bu durumun bitki besleme açısından sorun yaratabileceği düşünülmektedir. Ayrıca toprakların organik madde kapsamları yetersizdir. Yaygın noksanlıkları belirlenen K, Fe, Zn ve Cu elementlerinin yetiştiricilik açısından önemi dikkate alınarak, beslenmesine özel önem verilmelidir. Yetiştirme ortamındaki yüksek pH ve kireç değerlerinin dengelenmesi için gerekli önlemlerin alınması verimi artırmak açısından önemlidir.