Özet:
Hepatik vasküler yetmezliği takiben kan akımının yeniden sağlanması iskemik dokularda proinflamatuar bir ortam yaratarak ikincil bir hasarlanmaya neden olur. Poliansatüre yağ asitleri (PUFA), prostaglandin (PG), trombokzan (TX) ve lökotrien (LT) gibi eikosanoidlerin oluşumu yoluyla inflamatuar yolağı regüle ederler. Bu çalışmanın amacı karaciğer (KC) dokusunda omega-3 (n-3) ve omega-6 (n-6) PUFA'nın oransal değişimini incelemek ve n-6 inflamatuar yolağının etkinliğini araştırmaktı. Çalışamaya standart sıçan yemi ile beslenmesine izin verilen 15 adet Albino Wistar Sıçan dahil edilmiştir. Karaciğer I/R'nu oluşturmak için orta ve sol hepatik lobları besleyen portal dallar 60 dakika klampe edilmiş, 60 dakikanın sonunda mikrovasküler klemp açılarak reperfüzyon tekrar sağlanmıştır. Uygulanan I/R modelinde KC'in kaudal ve sağ lobu intakt kalmış ve kontrol KC dokusunu teşkil etmiştir. Sham grubundaki hayvanlara anestezi eşliğinde sadece laporatomi yapılmıştır. Kan örnekleri iskemi öncesinde ve iskemi sonrasında sırasıyla kuyruk veninden ve sağ ventrikülden alınmıştır. Oluşturulan I/R, kontrol ve sham gruplarının KC dokularından alınan örneklerde yüksek performanslı sıvı kromatografi kütle spektrometresi (LC MS/MS) ile araşidonik asit (AA, C20:4n-6), dihomo-gamma-linolenik asit (DGLA, C20:3n-6), eikosapentaenoik asit (EPA, C20:5n-3) ve dokosaheksaenoik asit (DHA, C22:6n-3) ölçülmüştür. Omega-6 inflamatuar yolağını araştırmak için total fosfolipaz A2 (PLA2), siklooksijenaz (COX) ve prostaglandin E2 (PGE2) düzeyleri belirlenmiştir. Hücresel hasarı belirleyen histopatolojik skor I/R hasarına maruz kalan dokularda anlamlı olarak artmıştır. Karaciğer I/R hasarı, hem n-3 hem de n-6 PUFA'yı kontrol ve sham gruplarına göre anlamlı olarak artırmış ancak oransal olarak belirgin bir değişime sebep olmamıştır. Fosfalipaz A2, COX ve PGE2 düzeyleri I/R grubunda kontrol ve sham grupları ile karşılaştırıldığında anlamlı olarak artmıştır. Karaciğer I/R hasarına maruz bırakılan dokularda PLA2 aktivite artışı ile beraber n-3 ve n-6 PUFA düzeyleri yükselmiş ve bunun sonucunda inflamatuar yolak tetiklenerek COX ve PGE2 düzeyleri artış göstermiştir. n-6 PUFA derivesi eikozanoidlerin oluşumunun engellenmesini değerlendiren gelecekteki çalışmalar, karaciğer I/R hasarında tedavi stratejilerinin geliştrilmesini ve uygulanması kolaylaştırabilir.
