Özet:
XXXV No'lu Antalya Şer'iyye Sicil Defteri temel alınarak, Antalya şehrinin 1891 ve 1892 yılları arasında idarî, sosyo-ekonomik ve kültürel yapısı değerlendirilmiştir. Osmanlı Devleti kurumlarının tarihsel süreç içerisinde geçirdiği değişiklikler ve dönemin koşulları ile birlikte XIX. yüzyılda Dünya siyasetindeki değişiklikler nedeniyle devletin içinde bulunduğu çözülme artmıştır. Bu dönemde gerileme ile birlikte Osmanlı yönetim mekanizması çözülmeye başlamıştır. Bu nedenle Tanzimat'tan sonra idarî anlamda köklü yenilikler yapılmıştır. Nitekim XXXV No'lu Antalya Şer'iyye Sicil defteri kayıtları incelendiğinde 1891 ve 1892 yıllarında bu yeniliklerin Antalya şehrinin idaresine yansıdığı tespit edilmiştir. Bu dönemde Antalya'nın idarî yapısı dahilinde adlî yargıdan sorumlu olarak nâib'i görmekteyiz. Ayrıca değişiklik ve yenilikler sadece yargıya değil aynı zamanda para piyasası, ürün fiyatları, kullanılan eşyalar, ailenin durumu, yerleşim yerlerinin düzenlenmesine de yansımıştır. Sosyal ve etnik bakımdan önemli topluluk olan yörük aşiretlerinin bu dönemde yaşadığı mahaller ve yörük kültürünün korunduğu Antalya'nın, tipik bir Osmanlı şehri özelliğine sahip olduğunu söylemek mümkündür.
