Özet:
Mürsel Paşa (Bakü)?nın Askerî ve Siyasî Faaliyetleri? başlığı altında yapılan bu çalışmada Osmanlı Devleti?nin Birinci Dünya Savaşı öncesi durumu genel olarak anlatıldıktan sonra Mürsel Bakü?nün hayatı ve askeri faaliyetlerine değinilmiştir. Mürsel (Bakü) Paşa?nın hayatı ve askeri faaliyetlerinden sonra bu faaliyetlere hem arşiv belgeleriyle hem de dönemi anlatan kitaplarla ve makalelerle derinlemesine bir bakış yapılmıştır. Bu anlamda Paşa?nın Birinci Dünya Savaşı?nda iştirak etmiş olduğu muharebeler ve bu muharebelerde göstermiş olduğu başarılar ele alınmıştır. Daha sonra Paşa?nın Azerbaycan İstiklal Mücadelesi?nde yapmış olduğu üstün hizmetler anlatılmış, özellikle de Bakü?nün ele geçirilmesi konusunda Paşa?nın önemli katkıları ortaya konulmuştur. Bundan sonra Mustafa Kemal?in 19 Mayıs 1919?da Samsun?a ayak basmasıyla başlayan İstiklal mücadelesine ve bu mücadelenin önemli köşe taşlarından biri olan Başkomutanlık Meydan Zaferi?nin askeri yönüne değinilmiş, bu zaferin kazanılmasında Mürsel Paşa?nın gerçekleştirmiş olduğu askeri taktikler anlatılmıştır. Son olarak da Paşa?nın son dönem askeri ve siyasi faaliyetlerine değinilmiştir.
