İS. III.-V. yüzyıllarda Pamphylia kentlerindeki toplumsal değişimler

Abstract

Roma İmparatorluğu'nun İS. III. yüzyılda idari, askeri ve sosyal düzensizliklere bağlı olarak ortaya çıkan ekonomik kriz yaşadığı kabul edilen bir gerçektir. Tezde bu çok boyutlu krizin Pamphylia bölgesini hangi alanlarda ve ne derecede etkilemiş olduğu incelenmiştir.Diocletinus'un imparator olmasıyla birlikte (İS. 284-305) idari ve askeri bir takım değişiklikler yapılmıştır. Devlet yönetiminin merkezi sistem yapılması ve imparatorların vergi yüklerini arttırması, kentlerdeki soylu sınıfın kendilerini resmi görevlerden çekmesine, yani euergesia sisteminin çökmesine neden olmuştur. Bu da kent idaresinde bazı değişimlere yol açmıştır. Kentler artık comes olarak adlandırılan atlı sınıfa mensup bir vali tarafından yönetilmeye başlanmıştır. Ayrıca Hıristiyanlığın kabul edilmesiyle birlikte kentlerde piskopos'luk merkezleri kurulmuş ve kilise organizasyonu düzenlenmiştir. Pagan inancı İS. IV. yüzyıldan itibaren yerini Hıristiyan inancına bırakmış, tapınaklar ağırlıklı olarak kiliselere ya da az oranda sinagog yapılarına dönüştürülmüştür. Hıristiyanlar ve paganlar arasında yaşanan gerginlikler toplumu ciddi şekilde etkilemiştir. İS.V. ve VI. yüzyılda, değişen euergesia sistemininin bir sonucu olarak kentlerde merkezi yönetim tarafından euergesia yapması için atanan ?pater tes poleos? (kentin babası) denilen yeni bir memuriyet ortaya çıkmıştır. Kentlerdeki imar faaliyetlerinden ya kentin valisi ya da kent babaları sorumlu olmuştur.Tezde yukarıda değinilen bu değişim ve gelişmeler epigrafik belgeler, edebi metinler, numismatik belgeler ve arkeolojik veriler aracılığıyla tespit edilmeye ve tarihi çerçevede açıklanmaya çalışılmıştır.Bu teze Yüksek Lisans Tez Projesi kapsamında destek veren Akdeniz Ünversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi'ne (BAP) çok teşekkür ederim. Ayrıca tez yazım sürecinde her zaman yardımcı olan değerli hocalarıma da teşekkürü borç bilirim.Roma İmparatorluğu'nun İS. III. yüzyılda idari, askeri ve sosyal düzensizliklere bağlı olarak ortaya çıkan ekonomik kriz yaşadığı kabul edilen bir gerçektir. Tezde bu çok boyutlu krizin Pamphylia bölgesini hangi alanlarda ve ne derecede etkilemiş olduğu incelenmiştir.İS. III. yüzyılda kentlerin yaşadığı savaş ortamı ve dış saldırılar Pamphylia'yı da etkilemiştir. Bu dönemde Pamphylia, Got saldırıları ve özellikle Isauria haydutlarının saldırılarına maruz kalmıştır. Bu saldırılar diğer Küçük Asya kentlerine nazaran Pamphylia kentlerini çok fazla etkilemediği görülmektedir. Tezde bu çok boyutlu krizin Pamphylia'yı nasıl ve ne derece etkilediği ve hangi sonuçları ortaya çıkardığı incelenmiştir.İS. III. yüzyılda kentlerin yaşadığı savaş ortamı ve dış saldırılar Pamphylia'yı da etkilemiştir. Bu dönemde Pamphylia, Got saldırıları ve özellikle Isauria haydutlarının saldırılarına maruz kalmıştır. Bu saldırılar diğer Küçük Asya kentlerine nazaran Pamphylia kentlerini çok fazla etkilemediği görülmektedir. Tezde bu çok boyutlu krizin Pamphylia'yı nasıl ve ne derece etkilediği ve hangi sonuçları ortaya çıkardığı incelenmiştir.Roma İmparatorluğu'nun İS. III. yüzyılda idari, askeri ve sosyal düzensizliklere bağlı olarak ortaya çıkan ekonomik kriz yaşadığı kabul edilen bir gerçektir. Tezde bu çok boyutlu krizin Pamphylia bölgesini hangi alanlarda ve ne derecede etkilemiş olduğu incelenmiştir.İS. III. yüzyılda kentlerin yaşadığı savaş ortamı ve dış saldırılar Pamphylia'yı da etkilemiştir. Bu dönemde Pamphylia, Got saldırıları ve özellikle Isauria haydutlarının saldırılarına maruz kalmıştır. Bu saldırılar diğer Küçük Asya kentlerine nazaran Pamphylia kentlerini çok fazla etkilemediği görülmektedir. Tezde bu çok boyutlu krizin Pamphylia'yı nasıl ve ne derece etkilediği ve hangi sonuçları ortaya çıkardığı incelenmiştir.