Özet:
Abbaralar geçmişten bugüne Mardin'in önemli yapılarından biri olma özelliğini göstermektedir. Mardin'de dikkat çeken mimari yapıya sahip olan ve çeşitli amaçlarla yapılan abbaraların ortaya çıkışı coğrafi nedenlerden dolayı şekillendirilmektedir. Araştırma sahası Mardin'de bulunan 50'den fazla abbarayı kapsamaktadır. Çalışma alanın sınırı eski Mardin şehri olup abbaraların bulunduğu mahallelerle belirlenmektedir. Abbaralar coğrafi nedenlerden dolayı ortaya çıkan bir yapı birimi olarak görülebilmektedir. Araştırmaya Türkiye'de bulunan ve değişik isimlerle adlandırılan abbaralar araştırılarak başlanmıştır. Abbaraların çeşitli illerdeki isimlerine bakılarak kullanım amacı irdelenmiştir. Araştırma sahasına gidilerek yerinde incelemelerle ve arazi çalışmalarıyla veriler elde edilmiştir. Bu tez çalışmasında, Mardin için önemli bir yere sahip olan abbaraların coğrafik yönden önemi incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, engebeli bir arazi üzerine kurulmuş olan Mardin ilindeki abbara yapılarının topografyadan nasıl etkilenip ortaya çıktığı ve coğrafik bağlamda abbaraların eğimli ve dik bir arazi üzerine kurulmuş olan Mardin'deki varlığı incelenmekte olup kent-topoğrafya bağlantısı araştırılmaktadır ayrıca toplum için önemi, işlevi ve karşılığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Birinci bölümde; Mardin ilinin fiziki coğrafyası ile ilgili bilimsel çerçeve oluşturulmaktadır. İkinci bölümde ise; abbaralara yönelik kavramsal bir çerçeve oluşturulduktan sonra Türkiye'deki abbaralara benzer yapıların çeşitli illerde farklı isimlendirmelerin altında yatan nedenlere değinilmektedir. Mardin abbaralarını konu edinen üçüncü bölümde ise; abbaraların coğrafi bakımdan anlamı, dağılışı, iklimin etkisi ve topografya işlevi üzerinde durulmaktadır. Dördüncü ve son bölümde Eski Mardin'de yer alan abbaralarla ilgili saha soruları gözlemcilere sorularak abbaralar ile ilgili çeşitli görüşler toplanmıştır.
