Güneş sistemi nesnelerinin yıldız örtülme tekniği ile incelenmesi

Abstract

Güneş sistemindeki küçük gezegenlerin önemi Güneş sisteminin evriminin anlaşılması bakımından her geçen gün artmaktadır. Özellikle gelişen teknoloji ile birlikte yer ve uzay tabanlı teleskoplar ve algılayıcılardaki muazzam ilerlemeler keşfedilen küçük gezegen sayısını hızla artırmaktadır. Bu gelişmeler, hali hazırda ana kuşaktaki asteroitlere olan ilginin yanı sıra, Yer'in potansiyel bir asteroit tehlikesine karşı korunması veya asteroit madenciliği gibi çeşitli uzay görevlerine de konu olan amaçlar doğrultusunda, Yer'e Yakın Geçiş Yapan Asteroitler (YYA)'e olan ilgiyi de büyük ölçüde artırmaktadır. Bununla birlikte, Neptün ötesinde bulunan nesneler üzerinde yapılan araştırmalar da, bu nesnelerin Güneş sisteminin ilk evrelerine dair son derece önemli bilgiler barındırması bakımından araştırmacıların ilgisini çekmektedir. Bu amaç doğrultusunda, bu tezde genellikle Güneş sisteminde küçük gezegenlerin boyutu, biçimi, atmosferik yapısı, halka ve uydu varlığına ilişkin son derece detaylı bilgilerin ortaya çıkarılabildiği yıldız örtülme (stellar occultation) gözlem yönteminden detaylı olarak bahsedilmiştir. Ayrıca bu gözlem yöntemi ile elde edilmiş verilerin analizi, arşivlenmesi ve görselleştirilmesi ile ilgili Occultation Portal (OP) adında web-tabanlı bir platform geliştirilmiş ve bu platformun işleyişi de ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Son olarak, bu platform üzerinde kampanya gözlemleri gerçekleştirilen bir Neptün Ötesi Nesne\footnote{trans-Neptunian object (TNO)} olan (28978) Ixion (2001 KX76)'un 13 Ekim 2020 ve 28 Nisan 2021 tarihli gözlem kampanyaları ilk defa bu çalışma ile detaylı olarak incelenmiş ve fiziksel parametreleri belirlenerek tez içerisinde tartışılmıştır. Ayrıca 13 Ekim 2020 tarihli gözlem verileri analiz edilerek örtülen yıldızın fiziksel çapı elde edilmiş ve bulgularımız önceki çalışmalarla kıyaslanmıştır.