Abstract:
Yakıt tanklarından hafif hidrokarbonların buharlaşması durumu herhangi bir sıcaklıkta ve tüm çevre koşullarında meydana gelebilmektedir. Çevre kirliliği oluşmakta, çalışanların ve toplumun sağlığı olumsuz etkilenmektedir. Yakıtın fiziksel ve kimyasal özellikleri değişebileceği için yakıtın kalitesi ve dolayısıyla ülke ekonomisi de olumsuz etkilenmektedir. Bu nedenlerden dolayı hafif hidrokarbonların buharlaşmasını kontrol etmek için etkili yöntemler üzerinde çalışılmaktadır. Bu tez çalışmasında, dizel tanklarında meydana gelen hafif hidrokarbonların buharlaşma oranını azaltmak için EDTA ve NaOH kullanılarak farklı oranlarda (I:1/1, II:1/2, III: 1/3, IV:1/4 a/a) dört organik bileşik (OB) hazırlanmıştır. Hazırlanan OBler kendi tasarımımız olan doymuş buhar basıncı ölçer haznesinde dizele eklenmiş ve doymuş buhar basınçları ölçülmüştür. Çalışma sonunda herbir OB için optimum konsantrasyon, doymuş buhar basıncını azaltma yüzdesi ve tank içinden dizelin çekme-ekleme işlemleri sırasında OBlerin etkili kalış süresi belirlenmiştir. Buna göre Irak dizeli içeren tank içine bir defa OB (I, II, III ve IV) bileşiklerinin ilave edilmesi durumunda tank içinden hafif hidrokarbonların buharlaşma oranları sırasıyla %60.43, 64.40, 78.87 ve 88.73 olarak tespit edilmiştir. OBlerin (I, II, III ve IV) optimum konsantrasyonlarda (2, 1.75, 1.75 ve 1.5 ppm) tanklara eklendikten sonra dizel çekme-ekleme işlemleri sırasındaki etkinliklerinin sırasıyla 23, 28, 35 ve 48 kez devam ettiği görülmüştür. Hazırlanan OBler arasında OB-IV bileşiği en etkili bileşik olarak belirlenmiştir. Bu çalışma sonucunda düşük maliyetli, kolay erişilebilir, kolay uygulanabilir, verimli ve çok tekrarlı tankta kalma yeteneğine sahip, doğa dostu organik bileşikler üretilmiştir. Geliştirilen OBler dizelin fiziksel özelliklerinde değişikliğe neden olmamıştır. Doymuş buhar basıncını ölçmek için tarafımızdan yerli bir cihaz tasarlanmıştır. Geliştirilen OBler tüm petrol türevlerine, farklı tipte tanklara, farklı iklim koşullarına sahip farklı ülkelerde uygulanma imkanı sunmaktadır.
