Yozgat müzesi'ndeki dokumaların desen, renk, kompozisyon özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Anadolu'nun birçok yerinde olduğu gibi Yozgat halkı içinde dokuma, yaşamlarının önemli bir kısmında bulunmaktadır. Gerek Türkmenlerin gerekse yöre halkının dokumuş olduğu kilim, heybe ve yastık yüzleri genel olarak incelendiğinde yöreye has olan belli başlı motifler(yanışlar) dikkat çekmektedir. Yozgat'taki dokumalarda da karşımıza çıkan bu motifler yöre halkının yöresel isimlendirmeleri ile bilinmektedir. Gerek renk kullanımı gerekse kompozisyon düzeni olarak ele alındığında çevre şehirlerden etkilenme olduğu görülmektedir. Uzun bir dönem göç veren ve alan bir şehir olması sebebi ile yöreye birçok farklı yörenin kilimleri de ulaşmış olup, bunun yanı sıra diğer yörelerin dokumalarından bir etkilenmede söz konusudur. Ağırlıklı olarak kilim, yastık yüzü ve heybe dokumları dokunmuş olan Yozgat'ta halı dokumaları nadiren görülmektedir. Istar tezgâhı ise en çok kullanılmış olan dokuma tezgahıdır. Yöredeki dokumalardaağırlıklı olarak hayvancılıkla uğraşan halk, yetiştirdiği koyun ve keçiden elde ettiği yün ve tiftik keçisinin kılını kullanmış ve az sayıda da olsa hala kilim dokunmaktadır. Bununla birlikte ıstar, culhalık tezgâhına da rastlanmıştır. Yörede dokuma çeşitleri filiklitülü, halı, kilim, cicim-zili, çul, kolan, yastık yüzü, heybe şayak ve pamuklu bez dokuma olarak gözlemlenmiştir. Yozgat Müzesi envanterinde bulunan dokumlardan 12 adet kilim, 12 adet heybe ve 12 adet yastık yüzü kompozisyon özellikleri, renk, desen, ebatları tablo halinde verilmiş ve katalog haline getirilmiştir. Katalog haline getirilen kilimlerin kompozisyon özelliklerinden yola çıkarak yeni tasarımlar yapılmıştır.